Η κοινωνική αδικία είναι ένας από τους μεγαλύτερους φόβους των νέων Βουλγάρων. Ο ευρωσκεπτικισμός και ο εθνικός νιχιλισμός δεν ευδοκιμούν στο χώρο τους. Αυτό δείχνουν τα αποτελέσματα συγκριτικής κοινωνιολογικής έρευνας των νέων των κρατών της Βαλκανικής. Για το 85% των νέων, η πιο σημαντική αξία είναι το πώς φαίνονται. Η προσωπική ανεξαρτησία και η σταδιοδρομία αποτελούν, επίσης, προτεραιότητες. Το 1/5 δεν διαβάζει τίποτα, το 1/4 δεν ασχολείται μα καμία αθλητική δραστηριότητα. Το 61% των νέων της Βουλγαρίας δεν επιθυμούν να μεταναστεύσουν, με εξαίρεση τους λιγότερο μορφωμένους, οι οποίοι είναι πιο διατεθειμένοι να εγκαταλείψουν τη χώρα. Για να πληροφορηθούμε σχετικά με μια πιο γενικευμένη εικόνα των νέων νεαρών Βουλγάρων, μιλήσαμε με τον κοινωνιολόγο Παρβάν Συμεώνοφ, εκτελεστικό διευθυντή της Gallup International.

Όλα δείχνουν ότι ο καταναλωτικός τρόπος ζωής και η ανεπαρκής χρήση του ελεύθερου χρόνου συγκαταλέγονται στους παράγοντες που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι νέοι στη Βουλγαρία καθυστερούν, όλο και περισσότερο, την εγκατάλειψη της πατρικής οικίας, τη σύναψη γάμου και την απόκτηση απογόνων. Στα λόγια υπάρχει θέληση για γάμο, μάλιστα ακόμη μεγαλύτερη από πριν, στα λόγια υπάρχει προσήλωση στο μοντέλο της απόκτησης δυο παιδιών, αλλά στην πράξη τα πράγματα διαφέρουν. Καθησυχαστικός παράγοντας είναι ότι αυτό είναι το πνεύμα της εποχής, δηλαδή, η νεολαία μας είναι σε αρμονία με τις υπάρχουσες τάσεις.

Μόνο το 14% των παιδιών έχουν πολιτικές διαφορές με τους γονείς τους. Ηρέμησε, άραγε, η σύγκρουση μεταξύ των γενεών;

Το γεγονός ότι οι ιδέες των νέων συμπίπτουν με τις ιδέες των γονέων τους αποτελεί ένδειξη ότι η μετάβαση στη Βουλγαρία έχει ολοκληρωθεί εδώ και πολύ καιρό. Η εξέγερση κατά της προηγούμενης γενιάς, η εξέγερση εναντίον των γονέων έχει τελειώσει, γεγονός που αποτελεί μαρτυρία της ομαλοποίησης της κατάστασης. Η θυελλώδης πολιτικοποίηση και η αντίθεση των γενεών έχει περάσει, κι αυτό είναι, ίσως, για καλό.

Οι νέοι τοποθετούν στην πρώτη θέση την ελευθερία και στη συνέχεια το κέρδος. Αλλά ελάχιστοι - μόνο το 7%, ενδιαφέρονται για την πολιτική.

Υποψιάζομαι ότι στις απαντήσεις τους αναφέρουν την ελευθερία, επειδή αυτή είναι η σωστή απάντηση. Μεταξύ των φόβων, πρώτη τοποθετούν την κοινωνική αδικία, μάλιστα για πρώτη φορά τόσο έντονα. Αυτό είναι και πάλι μια εξομάλυνση, λόγω του ότι, για μεγάλο χρονικό διάστημα, η νέα γενιά κυριαρχούνταν από τον ατομικισμό. Συγκλονιστικά υψηλό είναι το ποσοστό εκείνων που συμφωνούν ότι στη Βουλγαρία οι αξιολογήσεις αγοράζονται. Αυτό είναι ένα σημάδι ακραίου ρεαλισμού. Πιστεύουν ότι οι γνώσεις που αποκτούν στο σχολείο και στο Πανεπιστήμιο δεν καλύπτουν και δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Εκτός αυτού, υποδεικνύουν την τύχη ως κριτήριο για την εξασφάλιση εργασίας, κάτι που δεν αποτελεί θετικό στοιχείο για την κοινωνία μας.

Οι νέοι προτιμούν τα κοινωνικά μέσα. Πού τους οδηγεί η τεχνολογία;

Η τεχνολογία έχει, πλέον, φτάσει σε ένα στάδιο τεχνητής νοημοσύνης και προσπαθεί να μπει στο σώμα μας. Η «βιολογική αναβάθμιση» γίνεται αποδεκτός όρος. Τα επόμενα χρόνια θα δούμε μια εκρηκτική εξέλιξη προς την κατεύθυνση αυτήν κι αυτό γεννά το ερώτημα του εάν αυτό θα είναι διαθέσιμο για τη βουλγαρική κοινωνία. Αυτές οι διαδικασίες διαιρούν τον κόσμο σε ένα κέντρο, το οποίο μπορεί να το επιτρέψει και σε μια περιφέρεια που όχι μόνο δεν μπορεί, αλλά τοποθετείται σε ένα άλλο στάδιο της εξελικτικής κλίμακας. Επειδή το να μπορείτε να αναβαθμίσετε τα μάτια, τα αυτιά σας ή ότι άλλο θέλετε και οι υπόλοιποι δεν μπορούν, αποτελεί εξελικτικό πρόβλημα. Δεν είναι τόσο εύκολο, ακόμα κι αν το θέλουν οι νέοι να ξεκόψουν από την τεχνολογία, αλλά, από την άλλη, δεν είμαι σίγουρος ότι η τεχνολογία θα τους αφήσει να το κάνουν εύκολα.

Οι νεαρές βουλγάρες είναι πλήρως απελευθερωμένες, διαβάζουν δύο φορές περισσότερο από τα αγόρια, σπουδάζουν περισσότερο και τελειώνουν, σε μεγαλύτερο ποσοστό, το Πανεπιστήμιο.

Οι γυναίκες μένουν περισσότερο στο σπίτι, που είναι στερεότυπο, αλλά ακόμα κι έτσι, έχουν περισσότερη πρόσβαση στον κόσμο μέσω των νέων τεχνολογιών και των κοινωνικών δικτύων. Αν και αυτό ισχύει για όλες τις ηλικίες, είναι 2 φορές πιο έντονο στην περίπτωση των νέων. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι αυτά που εξισώνουν τις πιθανότητες. Αυτό ισχύει επειδή τα νέα επαγγέλματα, τα οποία ασκούνται με την χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, δεν απαιτούν σωματική εργασία. Και όταν δεν υπάρχει ανάγκη για σωματική εργασία, οι γυναίκες και οι άνδρες έχουν ίσες ευκαιρίες.

Πρέπει να αναλυθεί ολοσχερώς η έρευνα που διεξήγαγε η Gallup International, μετά από παραγγελία του Ιδρύματος Friedrich Ebert σε 10 βαλκανικές χώρες, προσθέτει ο Παρβάν Συμεώνοφ. Η έρευνα σχεδιάστηκε από το Ινστιτούτο Ivan Hadjiiski και πραγματοποιήθηκε από τη Gallup International στη Βουλγαρία.

Αυτό που μπορώ να πω από τώρα, είναι ότι υπάρχουν περίεργα επίπεδα εθνικής προτίμησης. Δοκιμάσαμε τη στάση έναντι δύο προκλητικών δηλώσεων: «Είμαι υπερήφανος που είμαι πολίτης της χώρας μου» και «Είναι ωραίο για τη χώρα μου να κατοικείται μόνο από πραγματικούς Βούλγαρους». Οι νέοι Βούλγαροι κατατάσσονται στην πρώτη θέση στα Βαλκάνια και στις δύο δηλώσεις. Αυτό δείχνει ότι αυξάνεται κάποιο πατριωτικό συναίσθημα, το οποίο, συχνά, ξεπερνά τον αποδεκτό πατριωτισμό. Ίσως επειδή πρόκειται για μια μόδα που ισχύει στον δυτικό κόσμο. Ίσως επειδή στα Βαλκάνια μόλις πρόσφατα ήρθαμε αντιμέτωποι με τα θέματα αυτά. Το καλό είναι ότι το εθνικό αυξάνεται μαζί με το ευρωπαϊκό. Στη Βουλγαρία, όπως δείχνει η έρευνα, δεν υπάρχει περιθώριο για τον ευρωσκεπτικισμό, και για τον εθνικό νιχιλισμό. Με λίγα λόγια, δύσκολα θα απαρνηθούμε την Ευρώπη, αλλά δεν θα απαρνηθούμε τη χώρα μας.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης

Φωτογραφίες: BGNES