«Δεν έχω επιλέξει το φολκλόρ σας αντί για κάτι άλλο και δεν έχω εγκαταλείψει τα προηγούμενα μου μουσικά ενδιαφέροντα. Αλλά τη στιγμή που για πρώτη φορά άκουσα βουλγαρική δημοτική μουσική, ένιωσα πολύ δυνατά ότι είναι μέρος της ταυτότητάς μου» - λόγια του Μιγκέλ Φαλκάο από την Πορτογαλία. Εκείνος ήταν στη χώρα μας τον Αύγουστο για «μια γουλιά βουλγαρικό φολκλόρ» και μια σειρά μαθημάτων κοντά στον Άνγκελ Ντόμπρεφ – δημοφιλή μουσικό γκαντούλκα, σολίστα στην Ορχήστρα Δημοτικής Μουσικής της ΒΕΡ, συνθέτη και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Σόφιας «Άγιος Κλήμης της Αχρίδας». Ο Μιγκέλ είναι μηχανικός-φυσικός, επιστημονικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα. Έχει τελειώσει και το ConservatóriodeMúsicadeCoimbra με ειδικότητα Κοντραμπάσο. Παράλληλα με την επιστημονική του δραστηριότητα, ο Μιγκέλ είναι μέρος διάφορων μουσικών πρότζεκτ ως μπας κιθαρίστας. Η γκαντούλκα έρχεται αργότερα στη ζωή του και η πρώτη του «βουλγαρική» αγάπη είναι η μουσική του «Μυστήριου των βουλγαρικών φωνών».

«Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 του περασμένου αιώνα κυκλοφόρησε ο δίσκος βινυλίου «Το μυστήριο των βουλγαρικών φωνών» - μια συλλογή που έκανε ο ελβετός παραγωγός Μαρσέλ Σελιέ – λέει ο Μιγκέλ. – Δεν καταλάβαινα τους στίχους, αλλά ένιωθα ότι το μήνυμα είναι πολύ υψηλό. Με εντυπωσίασαν η ομορφιά και η δύναμη των φωνών. Ήταν η πρώτη επαφή μου με το βουλγαρικό φολκλόρ. Κυκλοφόρησε δεύτερος δίσκος, μετά τρίτος… Αργότερα όταν ήρθε η «εποχή του Διαδικτύου», άρχισα να αφιερώνω περισσότερο χρόνο στο βουλγαρικό φολκλόρ. Το 2010 πήγα στη μεγάλη παραδοσιακή συγκέντρωση στην Κοπρίβστιτσα και ένας βούλγαρος φίλος μου έδειξε κάποιες ιδιαιτερότητες της δημοτικής σας μουσικής. Σε έναν πορτογαλικό ραδιοφωνικό σταθμό άκουσα ηχογραφήσεις της Ορχήστρας Δημοτικής Μουσικής της ΒΕΡ. Αμέσως αναγνώρισα τη βουλγαρική μελωδία. Μπήκα στο youtube και εκεί είδα την ορχήστρα, τα μουσικά όργανα. Ήταν μεγάλη ανακάλυψη για μένα. Νόμισα ότι ως έγχορδο όργανο η γκαντούλκα είναι πιο κοντά στην κιθάρα-μπάσο και αποφάσισα να ψάξω καθηγητή ανάμεσα στους σολίστες αυτής της θαυμάσιας ορχήστρας. Χάρη στον Άνγκελ Ντόμπρεφ άρχισα να μαθαίνω τα μυστικά της γκαντούλκα και ένιωσα ότι είναι το δικό μου όργανο. Μια φορά είχα την τιμή μαζί με τον καθηγητή μου να παίξω στη σκηνή ξένων ερμηνευτών στη συγκέντρωση στην Κοπρίβστιτσα. Να είμαι εκεί, να είμαι μέρος όλων αυτών των λατρών και γνωστών του βουλγαρικού φολκλόρ, ήταν απίστευτο. Ο ενθουσιασμός μου διπλασιάστηκε. Ξέρω ότι δεν μπορώ να παίζω σαν τους βουλγάρους μουσικούς, ότι ο ήχος που βγάζω είναι διαφορετικός, αλλά είμαι ευτυχισμένος από τη διαδικασία εκμάθησης. Είμαι πολύ ευτυχισμένος ότι είμαι συνδεδεμένος με τη βουλγαρική παράδοση. Είναι ενδιαφέρον και συγκινητικό να γνωρίζω αυτή τη μουσική, ταυτόχρονα υπάρχει κάτι πολύ πιο βαθύ, που ίσως δεν καταλαβαίνω σαν εσάς τους Βουλγάρους, αλλά ξέρω ότι είναι μέρος της ταυτότητάς μου.»

«Πάντα με συγκίνηση και περίεργη αναμονή αρχίζω τη δουλειά με κάθε μαθητή – αν θα συνεννοηθούμε, αν θα πετύχω να του παραδώσω το σημαντικό για αυτό το τόσο όμορφο, αλλά και δύσκολο μουσικό όργανο – λέει ο Άνγκελ Ντόμπρεφ. – Με τον Μιγκέλ τα πράγματα είναι πολύ εύκολα. Εργαζόμαστε μαζί για τέταρτο έτος και έχουμε ρεπερτόριο από 30 βουλγαρικούς χορούς και ορχηστρικά. Αρχίσαμε με τη μουσική των διαφορετικών λαογραφικών περιοχών. Πρώτα συγκεντρωθήκαμε στην περιοχή του Πίριν. Ο Μιγκέλ με κάποιον τρόπο «μου ανοίγει τα μάτια» για το όμορφο στην πατρίδα μου, γιατί του αρέσουν όλα στη Βουλγαρία. Για εκείνο οι συγκοινωνίες μας είναι ανάμεσα στις καλύτερες στην Ευρώπη, οι συνδέσεις Διαδικτύου ήταν ανάμεσα στις πιο γρήγορες και η Σόφια είναι μια θαυμάσια πόλη με όμορφα πάρκα. Όσον αφορά το φολκλόρ μας – μέχρι πρόσφατα θεωρούσα ότι οι ξένοι διασκεδάζουν με τα τραγούδια και τους χορούς μας, αλλά πείθομαι όλο και περισσότερο ότι υπάρχει κάποια ανεξήγητη μαγεία που τους προσελκύει.

Μετά τη λαογραφική περιοχή του Πίριν, οι δύο – καθηγητής και μαθητής, θα ξεκινήσουν μουσικό ταξίδι στη Βόρεια Βουλγαρία, τη Θράκη και τη Δοβρουτσά… Και του χρόνου θα παίξουν και πάλι στη σκηνή της Κοπρίβστιτσα.

Φωτογραφία:πρ. αρχείο

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα