Στις 14 Σεπτεμβρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την εκκλησιαστική εορτή της Ύψωσης του Τίμιου Σταυρού ή όπως τον αποκαλεί ο λαός στα βουλγαρικά «Κραστόβντεν». Με παλιά χριστιανική παράδοση αυτή την ημέρα γίνεται αγιασμός στον ναό και οι ιερείς περνούν από τα σπίτια των πιστών για να ραντίσουν με αγιασμένο νερό για υγεία. Σύμφωνα με τον εκκλησιαστικό θρύλο, η Αγία Ελένη, η μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου ήταν παθιασμένη χριστιανή. Εκείνη έφυγε για τους Αγίους Τόπους στην Παλαιστίνη για να αναζητήσει τον τάφο του Χριστού, που δύο αιώνες νωρίτερα σκεπάστηκε από τους διώκτες των χριστιανών. Οι προσπάθειές της στέφθηκαν με επιτυχία. Βρέθηκαν η σπηλιά του τάφου, καθώς και τρεις σταυροί. Ποιος από τους τρεις ήταν του Χριστού έγινε σαφές όταν ένας από τους σταυρούς επανέφερε στη ζωή έναν νεκρό άνθρωπο. Ένα κομμάτι του Ζωοποιού Σταυρού η Ελένη έστειλε στον γιο της στην Κωνσταντινούπολη και ο ίδιος ο σταυρός τοποθετήθηκε στην κύρια Εκκλησία της Ιερουσαλήμ. Αργότερα πάνω από τη σπηλιά στον τάφο του Χριστού έχτισαν ναό, ο οποίος υπάρχει μέχρι και σήμερα. Ο ναός εγκαινιάστηκε επίσημα στις 14 Σεπτεμβρίου του 335. Στη χώρα μας την παραμονή της Ύψωσης του Τίμιου Σταυρού χιλιάδες προσκυνητές συγκεντρώνονται στην τοποθεσία Κραστόβα Γκορά στη Ροδόπη, όπου, σύμφωνα με τις δοξασίες, έχει ταφεί κομμάτι του Ζωοποιού Σταυρού. Σύμφωνα με τον θρύλο, τη νύχτα του Κραστόβντεν ο Κύριος κατεβαίνει στη Γη και πραγματοποιεί κάθε ειλικρινή ευχή, που απευθύνεται σε προσευχή.