Στις αρχές του καλοκαιριού στην πρόσοψη του εμβληματικού ουρανοξύστη Ringturm, δίπλα στον παραπόταμο του Δούναβη που διασχίζει την Βιέννη, απλώθηκε μια γιγαντιαία φωτογραφία ενός μωρού αστροναύτη στο σκάφανδρο του οποίου στέκεται ένα περιστέρι με ανοιχτά φτερά. Η φωτογράφος είναι η Βουλγάρα Ντανιέλα Κόστοβα η οποία ζει εδώ και 18 χρόνια στην Νέα Υόρκη. Η Ντανιέλα είναι ζωγράφος, ασχολείται όμως και με βίντεο, περφόρμανς, φωτογραφία και εγκαταστάσεις.

Το Ringturm είναι κτήριο με γραφεία που έχει ύψος 73 μ. και είναι το δεύτερο ψηλότερο κτήριο, μετά τον «Άγιο Στέφανο», στην κυκλική οδό «Ρινγκστράσε», κατασκευασμένη εκεί όπου ήταν τα τείχη της πόλης. Ο ουρανοξύστης χτίστηκε το 1955 στην θέση ενός κτηρίου βομβαρδισμένου κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και συμβολίζει την αναγέννηση της μεταπολεμικής Βιέννης. Σήμερα στεγάζει μια από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές ασφαλιστικές εταιρίες και στο ισόγειο βρίσκεται η διάσημη γκαλερί Architektur im Ringturm. Από το 2006 ο ουρανοξύστης κάθε καλοκαίρι φιλοξενεί στην πρόσοψή του επί τρεις μήνες μια γιγαντιαία αφίσα με εμβαδό 4 000 τετραγωνικά μέτρα.

Το έργο της Ντανιέλα είναι ρετρό-ουτοπικό, λέγεται «Όνειρα για το μέλλον» και φέρει διάφορα μηνύματα. Το μωρό αστροναύτης εκφράζει την ανθρώπινη ανάγκη για πρωτοπορία και περιπέτεια ενώ το πουλί αναπαριστά το όνειρο του ανθρώπου να πετάξει. Ο κόσμος χωρά σ’ ένα μικρό παιδικό παιχνίδι που γυρίζει μόνο αν τα κομμάτια του είναι συγχρονισμένα.

«Το παιχνίδι αυτό αναπαριστά τον κόσμο, λέει η φωτογράφος. Τα κομμάτια του είναι οι πλανήτες, ο αστροναύτης και ο πύραυλος, που πρέπει να βρίσκονται σε αρμονία. Η ισορροπία είναι το βασικότερο στοιχείο στην φύση και στην σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του. Οι διαστάσεις και οι αναλογίες επίσης έχουν σημασία. Στο έργο μου, ας πούμε, το παιδί είναι τεράστιο σε σχέση με το παιχνίδι. Ο στόχος μου ήταν να δώσω μια διαφορετική προοπτική και να τονίσω πως όλα εξαρτώνται από την οπτική γωνία και την θέση του παρατηρητή. Το μωρό είναι σύμβολο ελπίδας αλλά επίσης δείχνει απειλητικό γιατί οι άνθρωποι νομίζουν πως είναι μεγαλύτεροι από τον κόσμο ενώ είμαστε τόσο μικροί όσον αφορά την ανάπτυξή μας σαν είδος».

Η μορφή του μωρού γεννά τρυφερά αισθήματα στους θεατές αλλά ταυτόχρονα τους αφυπνίζει για τα παγκόσμια προβλήματα τα οποία μας περιτριγυρίζουν ανεξάρτητα από το σημείο του πλανήτη στο οποίο ζούμε.

«Πρόκειται για ένα συμπυκνωμένο μοντέλο του μέλλοντος, λέει η καλλιτέχνης. Η προοπτική για τα παιδιά μας, το διάστημα σαν σημείο συνάντησης διαφόρων κρατών και μια ιδιάζουσα έκκληση για ανεκτικότητα. Οι μεγάλοι δίνουμε ένα δάνειο στα παιδιά μας αλλά εκείνα έχουν την δύναμη να εμπνέουν και να δημιουργούν προϋποθέσεις για αλλαγή. Το είδαμε πρόσφατα όταν παιδιά από όλο τον κόσμο βγήκαν στο δρόμο σε μια διαμαρτυρία που σκοπό είχε να κάνει τους πολιτικούς να δώσουν προσοχή στο πρόβλημα με το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τα παιδιά είναι αυτά που πρέπει να υψώσουν την φωνή τους γιατί εκείνα είναι οι άνθρωποι που θα ζήσουν με τις επιπτώσεις όσων συμβαίνουν σήμερα».

Η Ντανιέλα συνεργάζεται με καλλιτέχνες που ασχολούνται με διάφορες τέχνες και ο «διάλογός» τους είναι πολύ ενδιαφέρων για το κοινό.

«Στην Αμερική μπορείς να συναντήσεις ένα συνονθύλευμα από κοινότητες, γλώσσες και συμπεριφορές, λέει εκείνη. Τον τελευταίο καιρό το βασικό θέμα που με απασχολεί είναι τα στοιχεία της φύσης και οι αντιδράσεις των ανθρώπων σε περιπτώσεις καταστροφών. Μαζεύω φωτογραφίες από πλημμύρες και ανεμοστρόβιλους από όλο τον κόσμο και συνειδητοποιώ ότι ανοίγουν τα μάτια μας για κάποια αόρατα με μια πρώτη ματιά φαινόμενα.Υπάρχουν και ανεμοστρόβιλοι που είναι προϊόν ανθρώπινης δραστηριότητας. Όταν ένα σπίτι είναι απογυμνωμένο από στέγη και τοίχους σε μια αναπάντεχη στιγμή όλα ανατοποθετούνται. Άνθρωποι μαθημένοι να ζουν με ανέσεις ξαφνικά χάνουν την ισορροπία τους και από μέσα τους βγαίνει ένας άλλος εαυτός». 

Η ζωγράφος έχει απεικονίσει τον κόσμο που διαλύεται γύρω μας στο τελευταίο της έργο που ονομάζεται «Ο πιο ψηλός κόσμος». Στο επίκεντρο βρίσκεται ένας αυθάδης καουμπόη που κάθεται σε μια κόκκινη πολυθρόνα με κουτάκι αναψυκτικό ή μπύρα στο χέρι την στιγμή που γύρω του όλα καταρρέουν.

Την ίδια περίοδο που στην πρόσοψη του κτηρίου Ringturm κρεμόταν το τεράστιο έργο της Ντανιέλα Κόστοβα στην γκαλερί Architektur im Ringturm οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της πόλης μπορούσαν να δουν την έκθεση «Στέφκα Γκεοργκίεβα 1923-2004 – Μια αρχιτέκτων στο σύστημα του κρατικού σχεδιασμού της Βουλγαρίας». Πρόκειται για την πρώτη διεθνή έκθεση αφιερωμένη σε συγκεκριμένο βούλγαρο αρχιτέκτονα και μάλιστα γυναίκα. Δεν φτάνει αυτό αλλά και από την περίοδο του σοσιαλισμού και πιο συγκεκριμένα από το ρεύμα που ονομάζεται Σοσιαλιστικός Μπρουταλισμός. Η Στέφκα Γκεοργκίεβα έχει σχεδιάσει κάποια από τα πιο εντυπωσιακά κτήρια στην Βουλγαρία του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα.Επιμελήτρια της έκθεσης ήταν η Ανέτα Μπουλάντ-Κάμενοβα η οποία ζει και εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια στην Βιέννη.

Φωτογραφίες της Στέφκα Γκεοργκίεβα

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα