Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Historia e qilimave të Çiprovcit zbulohet në festival

БНР Новини

Para më se tri dekadash letrari Pjeter Bogdan e quajti qytetin Çiprovci “lulja e Bullgarisë”. Kjo për shkak se krijesat më të mrekullueshme natyrore me ngjyra laramane zbuloheshin në qilimat e punuara në këtë qytet. Sot veprat e përsosura të mjeshtreve të këtij vendbanimi malor zbukurojnë muze në Evropë dhe shtëpitë e njerëzve të mbarë botës të cilët pasi i shikuan mbetën të magjepsur përgjithmonë.

Снимка

Si enden qilimat e Çiprovcit – nga tjerrja e fillit, përmes mbledhjes së lëmshit, rregullimit të vegjës dhe endjes së qilimit, do të shikojnë të gjithë ata të cilët do të frekuentojnë Festivalin e Qilimit të Çiprovcit. Ai do të mbahet më 5 dhe 6 maj në qytetin me të njëjtin emër. Konkurs për endjen e një figure mbi qilimin dhe ekspozitë të qilimave karakteristike për qytetin, janë veprimtaritë e tjera interesante të programit.

Снимка

Studentë nga Akademia Kombëtare e Arteve Figurative do të bëjnë një revu të veshjeve me motive të qilimave karakteristike për qytetin Çiprovci – tregon Anita Komitska, drejtoreshë e Muzeut Historik në qytet. – Në shesh gjithashtu do të shiten qilima, suvenire të vogla dhe artikuj të zanateve tradicionale vendore. Të gjithë zanatçinjtë shfrytëzojnë elemente nga qilimat e njohura për të treguar se bukuria mund të mishërohet kudo në art. Ditën e parë të festivalit do të prezantojmë një film kushtuar qilimit të qytetit Çiprovdki, vepër e regjisorit iranian Xhavad Daneshvar dhe operatorit Petër Petrov. Kështu do të kërkojmë analogji me qilimat e Lindjes, do të përpiqemi të zbulojmë tiparet e përbashkëta, për më tepër fjala të cilën e përdorim për ato endje, erdhi nga Persia.

Снимка

Qilimat e parë në qytetin Çiprovci u punuan në shekullin e 17-të. Ky zanat u lulëzua në qytet në epokën e Rilindjes Bullgare, shekujt 18-të dhe 19-të.

Në etnologji imponohen dy mendime kontradiktore për zanafillën e punimit të qilimave në qytetin Çiprovdki – tregon Anita Komitska. – para kohe dominonte teza, se banorët e qytetit Çiprovci e sollën aftësinë e endjes së qilimave pas Kryengritjes së Çiprovcit nga viti 1688, kur ata ikën në fshatrat rreth Pirotit dhe aty përvetësuan këtë zanat. Mirëpo, kjo ide u zbeh, sepse sot flasim për punimin e qilimave në pjesën lindore dhe në të perëndimore të vendit. Punimi lindor i qilimave ka të bëjë me endjen e tyre në qytetin Kotell, ndërsa ai perëndimor është karakteristik për qytetet Çiprovcki, Pirot, Prilep, Ohër, Caribrod, Samokov. Ato kanë një teknikë të njëjtë të endjes në tezgjahun vertikal. Qilimat e perëndimit kanë edhe ornamente dhe kolorite të përngjashme. Nuk mund të themi, se qilimi i Çiprovcit u huazua nga ai i Pirotit. Kjo për shkak se modelet e tij më të vjetra – motivi “karakaçanka” dhe qilimi tipi bakamski, enden që para shekullit të 17-të dhe nuk hasen në Pirot. Kështu që më tepër mund të flasim për zhvillimin e qendrave të përafërta dhe për ndikim reciprok të modeleve dhe motiveve kryesore.”

Qilimat pirotski, karakaçanka dhe bakamski

Drejtoresha kujton se si u ndryshuan qilimat e Çiprovcit gjatë shekujve:

Në periudhën më të lash kur endeshin qilimat, ngjyrat e shfrytëzuara ishin më të zbërdhulëta, gjë që u jepte qilimave një butësi. Ato qilima karakterizohen me një fushë kryesore dhe me disa bordure plotë motive me forma gjeometrike.

Снимка

Etapa e dytë e quajtur “dekorative” karakterizohet me pasurimin e ngjyrave dhe motiveve. Në qilimat e punuara gjatë kësaj periudhe shihet pema e jetës, hardhia pranverore dhe ajo e vjeshtës, degëza me zogj, simbole të lashta. Në fillim të shekullit 20-të mbi qilimat rikrijoheshin motive të imta të cilat përtëriteshin në mënyrë ritmike. Koloriti i këtyre qilimave është më i hapët dhe i ndezur për arsye të bojërave kimike. Qilimat në qytetin Çiprovci vazhdojnë të enden edhe më sot e kësaj dite.”

Pema e jetës, hardhia pranverore dhe hardhia vjeshtake

Për fat të keq kjo bëhet një traditë, e cila mund të humbet me mjeshtret e fundit të këtij artizanati. Megjithëkëtë Anita Komitska është optimiste, se bullgarët herët ose vonë do të vlerësojnë pasurinë e qilimave të Çiprovcit, jo vetëm për bukurinë e tyre, por për arsye se në të janë të mishëruar simbole të së mirës, mirëqenies dhe prosperitetit.

Снимка

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova

Foto: ich.unesco.org и chiprovtsi.bg


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

U dhanë çmimet vjetore teatrore “Ikarus”

Në Ditën Botërore të Teatrit - 27 mars, në një ceremoni në Teatrin Popullor "Ivan Vazov", u dhanë për të 50-tën herë çmimet e artit skenik "Ikarus". "Haga" u shpërblye për performancën më të mirë. Krijuar nga autorja ukrainase Sasha Denisova dhe..

botuar më 24-03-28 9.31.PD

"Nga gazeta në muze" - karikaturat nga socializmi, të mbledhura në një ekspozitë

Një përpjekje për të rikthyer zhanrin e karikaturave në kushtet e sistemit totalitar të qeverisjes në Bullgari midis viteve 1944 dhe 1989 po bën ekspozita “Nga gazeta në muze”, e cila për të pestin muaj tashmë po tërheq vizitorët në Muzeun e Artit nga..

botuar më 24-03-23 9.30.PD

“Sofia Film Fest” viziton sërish Varnën

Më 22 mars, me filmin bullgar "Kurthi", në kryeqytetin tonë detar Varna fillon edicioni i XV-të i "Sofia Film Fest", njoftojnë organizatorët nga "Artin Vision". Nga  22 deri më 30 mars, adhuruesit e artit kinematografik në Varna mund të shohin një..

botuar më 24-03-22 6.55.PD