Günün Programı
Yazı Boyutu
Bulgaristan Ulusal Radyosu © 2024 Tüm hakları saklıdır

“Kedi dört ayak üstüne düşer”

БНР Новини
Photo: BGNES

Eski Mısır`da kutsal hayvan sayılan kedi, Doğu takviminde önemli bir astrolojik burçtur, fakat aynı zamanda da insanoğlunun seçtiği evcil hayvanlar arasında da başta gelir. Bazen yaramaz, inatçı ve kindar olsa da, yine de evcimenlik sembolü sayılır. Kedi sahipleri bunu iyi bilirler, kediler bizim evimizi kendi evi gibi sayarlar, öyle ki onlar bizim, eve girmemize izin vermişler imasıyla yaşarlar.

Eski zamanlarda dünyanın yaratılışı sırasında hayvanların dile geldiğine ve aynen insanlar gibi konuştuklarına inanılırmış. Tanrı, onlardan bu yeteneği almış ve sadece insanlarda bu yeteneği bırakmıştır. O gün bugün, hayvanlar aralarında sadece onların anlayabileceği dil ile anlaşmaya devam etmişler.

Снимка

Ünlü etnografya uzmanı Dimitır Marinov, Kuzeybatı Bulgaristan`ın farklı köylerinde yaptığı araştımaları kitaba taşımış. Orada “Yılan kralının dilinin altında bir yüzük olduğuna dair inançlar yaygın. Bu yüzüğü alıp parmağına takan herkesin hayvanların dilini anlamaya başlayacağına dair inancı çok yaygındır“ diye yazmış. Aralarında konuşma kesilince insanlar ve hayvanlar biribirine düşman kesilmiş.İnsanla mücadele yürüten hayvanlar dağlara ve ormanlara çıkmış ve oradan insanı izlemeye başlamış. Diğerleri ise, sözüm ona “insanla anlaşmış” ve ona hizmet etmek için yanında kalmış. Evcil hayvanlar işte böyle ortaya çıkmış. Kedinin yeri aslında evcil hayvanların yanındadır, fakat halk, kediye fazla sevgi ve saygı göstermiyor. Halk inançlarında pek olumlu bir izlenim bırakmamıştır kedi. Dimitır Marinov, araştırmalarında şu notu düşmüş: “Kedinin insana tek faydası, fareleri yakalamasıdır. Kedi, ihtiyaç nedeniyle evde tutuluyor ve kahrı çekiliyor, yoksa bu sevgiden dolayı değildir”. Kedi, köpek gibi insana bağlı değildir, sahibine ve aileye kin besler ve azarlamayı kabul etmez. İşte bu konuda da köpeğin tam karşıtıdır. Rüyanda kedi görürsen, kötü bir şey gelecek başına, derler. Seni rüyanda kedi tırmalarsa ise, birisiyle kavga edeceğinin işareti imiş.

Снимка

Kedi, eve bağlı kalır. Ev sahibi evi terketse de, köpeğe nazaran kedi kalır ve sahibinin peşinden gitmez. Bazı halk şarkılarında horozun duvarda, köpeğin evin bahçesinde, kedinin ise sobanın çevresinde olduğu söylenir. Halk inançlarına göre, öteki dünyada ev sahibi cehenneme giderse, kedi odun getirip kazanın altındaki ateşi alevlendirir ki, insan daha fazla çile çeksin diye. Köpek ise tam tersine, su getirir ve ateşi söndürür. Ev sahipi vefat ettiğinde köpek ağlar, kedi ise sevinir. İşte bundan dolayı da kedi ile köpek kavga eder. Devamlı kavgalı olan insanlar için de “kediyle köpek gibi” denir. Hatalarını kabul etmeyenler için de “Kedi dört ayak üstüne düşer” denir. Diğer bir atasözünde “Kedinin kuyruğuna bastım” denir. Bu da, karşıdakinin hoşlanmadığı bir konuya parmak basmak, demektir.

Снимка

Bir zamanlar, kedinin ocak başında uzandığını görünce havanın bozulacağına inanılırmiş. Patisiyle yüzünü yıkarsa, demek misafir gelecek. Diğer bir halk inancına göre, küçük bir kedinin evden kaçmaması için kuyruğu iğ ile ölçülmelidir. Daha sonra ise iğ, kapının arkasına kakılmalı. Kedi ile ilgili en yaygın inanç, yolda yürürken kedi önünüzü keserse, işlerinizin yaver gitmeyeceği demektir. Hele hele de bu kara kedi ise. Hala bugün de işimiz istediğimiz gibi gitmediği zamanlar veya beklentilerimiz gerçek olmadığı durumlarda “Kara kedi önümden geçti” deriz.

Снимка

Ülkemizde kara kedinin ismi “Mizah ve hiciv” başkenti olarak kabul edilen Gabrovo şehri ile bağdaşlanır. Her yıl Gabrobo Bayramı olan 17 Mayıs`ta şehrin sembolü haline gelen büyük kara kedinin “başını çektiği” renkli karnaval geçiti düzenlenir, ki daha sonra kedinin ritüel olarak kuyruğu kesilir. Cimrilikleriyle ünlü Gabrovolular için çok farklı hikayeler ve fıkralar vardır. Mesela, evdeki kedinin kuyruğunu keserlemiş ki, kedi. kapıdan çıkarken kapı daha çabuk kapansın ve içerdeki sıcak hava dışarıya çıkmasın diye.


Fotoğraflar: BGNES ve arşiv

Çeviri: Şevkiye Çakır








Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Kategorideki diğer yazılar

Plovdiv Uluslarası Gaydacılar (Tulumcular) Konferansına ev sahipliği yapıyor

Yerli ve yabancı gayda (tulum) çalgıcıları ve müzik eğitmenleri 8 ile 10 Mart tarihlerinde Plovdiv’de bu geleneksel enstümana adanan uluslararası konferansa katılacak. 10 Mart- Uluslararası Gayda Günü  12 yıl önce kutlanmay abailandı. Bu enstürmana..

Eklenme 08.03.2024 16:23

Geleceğe, güzelliğe dair umudun sembolü – martenitsi veya Rodop baynitsileri

Bulgaristan’da Martenitsa’nın baharın müjdecisi olduğu ve karanlığı kovduğu kabul edilir. Her yıl bir Mart’ta Bulgarlar memleketlerinden uzakta olsalar bile, sağlık ve refah dilekleriyle akraba ve dostlarını bükülmüş beyaz ve kırmızı iplerle süsler...

Eklenme 01.03.2024 06:05
Darina Slavova ve Stefka Zdravkova

Kiçka Savova’nın şarkıları öğrencilerin sesinde can bulacak

22 Şubat’ta ünlü Bulgar halk şarkıcısı Kiçka Savova’nın doğumunun 90. yılı tamamlanıyor. Trakya halk şarkılarının en belirgin sanatçısı olarak bilinen Savova, bu önemli gününde anılıyor. Onu hayattayken tanıyanlar, yetenekli, iyi ve..

Eklenme 22.02.2024 06:30