Bulgaristan açısından 2018 politik yılı çok fırtınalı başladı. Aynı şekilde de bitmek üzere. Gerçekten 2018 yılı sonu 1968’de Batı Avrupa’nın üniversite öğrencileri ve gençlerin isyanlarıyla yankılandığı o anıları geri çevirdi. Bu olaylardan elli yıl sonra Paris sokak gösterileri, protestocuların eylemleri, vitrin kırmalar ve yakılan arabalarla gündeme geldi. Bundan önce ise Bulgaristan’da protestolarda otobanlar ve ana karayolları kapatıldı, sokak ve meydanlar eylemcilerle doldu. 

2018 yılı Boyko Borisov başkanlığındaki koalisyon hükümete gen soru önergesiyle başladı. Muhalefet BSP- Bulgaristan Sosyalist Partisi, iktidarın yolsuzluk olaylarıyla baş edememesi gerekçesiyle kabineyi “güvensizlik oylamasına” tabii tuttu. Gen soru geçmedi. Bu kimseyi şaşırtmadı, çünkü Bulgaristan yeni tarihinde başarıyla sonuçlanmış tek bir güvensizlik oylaması yoktur. Muhalefet bu gen soruyu Bulgaristan’ın AB Konseyi Dönem Başkanı olduğu bir zamanda gündeme getirmesi çok saygın bir davranış olarak algılanmadı. Bundan sonra yeni gen sorular yapıldı- Haziran’da güvenlik alanındaki sorunlar nedeniyle, Ekim’de ise sağlık alanında fiyasko gerekçeleriyle güven oylamaları yapıldı. Onları arasında ise protestolar gündeme damgasını vurdu. Önce engelli ve hasta çocukları olan anneler eylemler başlattı. Anneler devletin bu çocuklara ve ailelerin ihtiyaçlarına özel hizmet ve adaletli politika uygulamasını talep ettiler. Onların pankartı “Sistem bizi/onları öldürüyor” bundan sonra kitlesel hal alan protestoların da ana temasına dönüştü. Sosyal uçurumlardan memnuniyetsizliğini sokaklara döken vatandaşlar bu pankart şiarını kendi ilkesi olarak kabul etti.

Yaz aylarında da yönetimde sarsıntılar yaşandı, bakan istifaları oldu. Bu da ateşe yağ dökmüş oldu. Hükümetin koalisyon ortağı Birleşik Vatanseverler Eş başkanı, Başbakan Yardımcısı Valeri Simeonov da görevden istifa etti. Çok arzulanan bu istifa protestoları dindirmedi. Eylemler sadece düşük maaşlar, yüksek elektrik fiyatları, vergilere protestolarla sınırlanmadı. Yönetim ile diyalog eksikliği ve iktidarın seçim vaatlerini tekrar edip, durması, muhalefetin ise seçenekler sunmaması gerginliği arttırdı.

Sonbaharda Brüksel’den gelen bir haberle, Avrupa Komisyonu’nun Bulgaristan’ın reform çabalarına yüksek değer biçtiği anlaşıldı. Ülkenin İlerleme Raporuna göre, Bulgaristan geçen yılki raporda belirlenen 17 öneriyi uygulamak için çaba sarf ederse, İşbirliği ve Denetim Mekanizmasından kontrollere son verilebilir. AK Yasaların Üstünlüğünden Sorumlu Başkan yardımcısı Frans Timmermans’ın sözlerine göre, yargı sisteminin bağımsızlığı, yasama çerçevesi ve örgütlü suçlar olmak üzere, üç sorunlu noktada denetimin geçici olarak durdurulduğu söylenebilir. Gerçekten de şimdiye kadar başka bir hükümet bu kadar ileri gidemedi. Raporun yayınlanmasına sayılı günler kala Bulgaristan dev bir atılım yaparak büyük işadamlarına bir dizi suçlamalarda bulundu. Suçlanan işadamlarından bazıları yurt dışına kaçtı, İnterpol’da arama emirleri çıkarıldı, bazıları para aklama, zimmetine para geçirme, örgütlü suç şemalarında yer alma, vergi kaçırma, AB fon kaynaklarını kötüye kullanma gibi suçlamalarla göz altına alındı.

Yurtdışı Bulgarlar Ajansı da para karşılığında Bulgar vatandaşlığı “satışı” suçlamalarıyla patladı. Şimdiye kadar olaylar iyi de, bakalım birileri ceza alacak mı…

Bulgaristan’ın 1 Ocak- 1 Temmuz arasında AB Konseyi Dönem Başkanlığı hem yurtta, hem yurt dışında büyük önem kazandı ve yüksek not aldı. Bulgar Dönem Başkanlığının kuşkusuz başarılarından biri Türkiye’nin de katılımıyla Balkan ülkeleri ve AB liderleri zirvesinin yapılmış olmasıdır. Yunanistan ve Makedonya isim konusunda anlaştı. AK Makedonya ve Arnavutluk’un katılım müzakerelerine başlaması için öneride bulundu.

2018 Bulgaristan’ın dış politikasında da yoğun geçti. Cumhurbaşkanı Rumen Radev, Başbakan Boyko Borisov, Dışişleri Bakanı Ekaterina Zaharieva Avrupa, Ortadoğu ve Okyanus aşrı ülkelere birçok ziyaret gerçekleştirdi. Başbakanın Balkan ülkeleri dışında Fas, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Lübnan ziyaretleri de kayda değer gelişmeler oldu.

Konuya protestolarla başladığımız için, eylemlere neden olan istemlerden biri- Engelli Vatandaşlara Kişisel Yardım Yasasının Aralık ortasında Parlamento’da kabul edildiğini hatırlatmak isteriz. 190 gün eylemden sonra anneler protesto çadırlarını kaldırdı.

2019’da durum sakinleşecek mi acaba? Bu bizim hükümete, Fransa, AB ve kabinelerin sözde sosyal politikaları sayesinde zenginlerin daha zengin, yoksulların daha yoksul olduğu gerçekler değişecek mi sorusuna bağlı olacak. Cumhurbaşkanları, Başbakanlar, hükümetlerin düşen reytingleri ortamında, açık liderleri olmayan reform halindeki AB’de önümüzdeki AP seçimlerinin de zor geçeceği şimdiden belli oldu.

Çeviri: Sevda Dükkancı