Τα Χριστούγεννα του 2011 έφεραν ένα ιδιαίτερο δώρο στους πολίτες της χώρας. Στα τέλη του έτους η Βουλή ψήφισε, με τη διαδικασία του επείγοντος, μεταρρυθμίσεις σε ό, τι αφορά στο συνταξιοδοτικό σύστημα της Βουλγαρίας, μέτρο το οποίο επηρεάζει όλους τους Βούλγαρους.

Ασχέτως του αν ο λαός τους εγκρίνει ή όχι, όλοι μας, είμαστε υποχρεωμένοι να τους λάβουμε υπόψη, μια και όλοι μας θα βγούμε κάποτε στη σύνταξη. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ Γκεόργκι Παρβάνοφ, επέβαλε βέτο, αλλά το κοινοβούλιο το απέρριψε και ψήφισε τον νόμο όπως και την πρώτη φορά.

Με την απόφαση αυτή οι Βούλγαροι, όπως και οι κάτοικοι πολλών ακόμα χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα αναγκαστούν να εργάζονται περισσότερα χρόνια και η συνταξιοδότηση δεν θα είναι μια εύκολη υπόθεση, τουλάχιστον για μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Στις αρχές του έτους τίποτα δεν έδειχνε ότι θα πραγματοποιηθούν τόσο σοβαρές μεταρρυθμίσεις. Ακόμα περισσότερο - στα τέλη του 2010, μετά από διαβουλεύσεις μηνών, μεταξύ της κυβέρνησης, των εργοδοτικών και των συνδικαλιστικών οργανώσεων, είχε γίνει δεκτό το μοντέλο της εφαρμογής σταδιακών μεταβολών στο συνταξιοδοτικό σύστημα, μεταβολών οι οποίες θα είχαν μόνιμη δράση και οι οποίες θα εφαρμόζονταν λόγω της γήρανσης του πληθυσμού της χώρας.

Οι μεταβολές αυτές θα έπρεπε να εγγυηθούν τη σταθερότητα του ασφαλιστικού συστήματος και το σταμάτημα της αύξησης του τεράστιου ελλείμματος του Εθνικού Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Σε ό, τι αφορά στο έλλειμμα, προβλέπονταν ότι αυτό θα καλύπτονταν, σε περίπτωση ανάγκης, από τον κρατικό προϋπολογισμό. Είχε προβλεφτεί η σταδιακή αύξηση των ορίων της ηλικίας εργασίας με την προσθήκη τεσσάρων μηνών για κάθε νέο έτος, ενώ η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης είχε προγραμματιστεί να αρχίσει να ισχύει από το 2021.

Όμως, σύμφωνα με την κυβέρνηση, οι μεταρρυθμίσεις που ψηφίστηκαν στα τέλη του 2010 δεν παρείχαν τις απαραίτητες εγγυήσεις για τη σταθερότητα του ασφαλιστικού συστήματος, ούτε και την εξάλειψη του ελλείμματος του Εθνικού Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ένας από τους λόγους που επικαλέσθηκε η κυβέρνηση, ήταν η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση και η αύξηση της ανεργίας.

Η πρόταση για δραστική αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, σε όλες τις κατηγορίες εργασίας από το 2012, ήταν ένα βήμα που προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις και οδήγησε στη διακοπή του κοινωνικού διαλόγου. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές δεν είχαν συζητηθεί εκ των προτέρων στο Εθνικό Συμβούλιο Τριμερούς Συνεργασίας και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις αρνήθηκαν να συμμετάσχουν. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις υποστήριξαν ότι τίποτα δεν επιβάλλει την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από το 2012 και κύρηξαν την 30η Νοεμβρίου ημέρα εθνικής διαμαρτυρίας. Σε τελική ανάλυση οι βουλευτές ψήφισαν τις μεταρρυθμίσεις, με αποτέλεσμα από το επόμενο έτος τα χρόνια εργασίας να αυξάνονται κατά ένα τετράμηνο κάθε δωδεκάμηνο.

Ο υπουργός Οικονομικών, κ Συμεών Ντιάνκοφ, τόνισε ότι η αύξηση των ορίων της ηλικίας συνταξιοδότησης πρέπει να γίνει αμέσως και υποστήριξε ότι αν δοθεί στους εργαζόμενους η δυνατότητα να δουλεύουν περισσότερα χρόνια, τότε το σύστημα θα αποκτήσει χρήματα και θα μπορεί να αυξάνει μόνιμα τις συντάξεις.

Τι προβλέπουν οι μεταρρυθμίσεις που ψήφισε το κοινοβούλιο σε ό, τι αφορά στον Κώδικα Κοινωνικών Ασφαλίσεων; Από το 2012 η ηλικία συνταξιοδότησης αυξάνεται σταδιακά κατά ένα τετράμηνο κάθε έτος, για την 3η και πιο μαζική κατηγορία εργασίας, μέχρι να φτάσει τα 63 έτη για τις γυναίκες και τα 65 για τους άντρες.

Στη 1η κατηγορία, στην οποία κατατάσσονται τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, η ηλικία συνταξιοδότησης αυξάνεται στα 48 χρόνια για τις γυναίκες και στα 53 για τους άντρες και στη 2η κατηγορία στα 53 και 58 αντίστοιχα.

Οι στρατιωτικοί και οι άνδρες των σωμάτων ασφαλείας οι οποίοι θα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα, θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει 27 έτη εργασίας, αντί για 25 που ίσχυε μέχρι πριν την ψήφιση των μεταρρυθμίσεων.

Η σταθεροποίηση του συνταξιοδοτικού συστήματος προϋποθέτει επίσης την επανεξέταση του συστήματος παροχής αναπηρικών συντάξεων, ο αριθμός των οποίων αυξήθηκε δραστικά στο διάστημα των τελευταίων ετών. Οι αναπηρικές συντάξεις δεν θα πληρώνονται πλέον από το Εθνικό Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

"Τα μέτρα αυτά είναι μεν αντιλαϊκά, αλλά είναι απαραίτητα και σωστά για το μέλλον της Βουλγαρίας", τόνισε ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής, κ Τότιου Μλαντένοφ. Σύμφωνα με τον κ υπουργό, οι μεταρρυθμίσεις αυτές αποτελούν προϋπόθεση για τη σταδιακή μείωση του ελλείμματος του Εθνικού Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το οποίο ανέρχεται στο ποσό των δυο, περίπου, δισεκατομμυρίων. Ο κ Μλαντένοφ τόνισε επίσης ότι αυτό αποτελεί και μια προειδοποίηση προς τους πολίτες, ότι οι συντάξεις τους είναι άμεσα εξαρτημένες από τις εισφορές τους στα ασφαλιστικά ταμεία.

Ιδού η άποψη του βουλευτή του αριστερού Συνασπισμού για τη Βουλγαρία, κ, Γιαννάκη Στοΐλοφ: "Με τον τρόπο αυτό στερούμε όλες τις εναλλακτικές δυνατότητες από τους πολίτες της Βουλγαρίας. Με δεδομένη την αυξανόμενη ανεργία, τους ζητάμε να εργάζονται περισσότερα χρόνια. Τα όσα συμβαίνουν θα έπρεπε να κάνουν τους βουλευτές να καταψηφίσουν και όχι να υπερψηφίσουν τις μεταρρυθμίσεις που πρότεινε η κυβέρνηση".

Αντίθετες με τις κυβερνητικές μεταρρυθμίσεις, στον συνταξιοδοτικό τομέα, είναι και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις. Ακόμα περισσότερο σε ό, τι αφορά στην αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης. Ο κ Πλάμεν Ντιμητροφ, πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Ανεξάρτητων Συνδικάτων της Βουλγαρίας, τόνισε ότι στα τέλη του 2010 προτάθηκε πακέτο μέτρων τα οποία παρείχαν εγγυήσεις για την ασφάλεια του συνταξιοδοτικού συστήματος της χώρας. Τα μέτρα αυτά δίνουν συμπληρωματικές δυνατότητες αύξησης των εσόδων του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων, εξασφαλίζουν τα δικαιώματα των εργαζομένων και δεν απαιτούν την αύξηση του ορίου ηλικίας για την έξοδο τους στη σύνταξη. Σύμφωνα με τον κ Πλάμεν Ντιμιτρόφ, η οργάνωσή της οποία ηγείται συνεχίζει να υποστηρίζει τη θέση της και τα μέτρα που πρότεινε.

Αντίθετη είναι και η συνδικαλιστική Συνομοσπονδία εργασίας "Ποντκρέπα". Η κα Μίκα Ζάικοβα, μέλος της ηγεσίας της, δήλωσε ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι σοβαρά αμφισβητούμενες. Αναφερόμενη στο οικονομικό τους τμήμα, τόνισε ότι το αποτέλεσμα τους δεν πρόκειται να υπερβεί το ποσό των 7,5 εκατομμυρίων ευρώ. Σύμφωνα με την οργάνωση, σε περίπτωση που το ανώτερο ποσό εισοδήματος, από το οποίο ορίζεται η ασφαλιστική εισφορά, ανέλθει από το ποσό των περίπου 1.000, σε 1.350 ευρώ και αν η ανώτατη σύνταξη "παγώσει" για ένα έτος, τότε τα έσοδα του προϋπολογισμού του Εθνικού ταμείου κοινωνικών ασφαλίσεων θα αυξηθούν περισσότερο από 75 εκατομμύρια ευρώ.

Και οι δυο συνδικαλιστικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι αυτό το οποίο θα πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα και το οποίο περιέχεται στο πακέτο των μέτρων που είχαν προταθεί στα τέλη του προηγούμενου έτους, είναι η ποινικοποίηση της απόκρυψης, μείωσης των μεγεθών τους ή της μη απόδοσης των ασφαλιστικών εισφορών από τους εργοδότες.

"Οι μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα πρέπει να γίνονται ολοκληρωμένες και να βρίσκονται σε ισορροπία όλα τα μέτρα τους. Η αύξηση του ορίου ηλικίας δεν αποτελεί, από μόνη της, αποτελεσματικό μέτρο. Το σύστημα αυτό δεν αποτελείται μόνο από τα δυο στοιχεία της ηλικίας και των ετών εργασίας. Το συνταξιοδοτικό σύστημα περιλαμβάνει και το ύψος του ποσού των συντάξεων. Στα τέλη του προηγούμενου έτους συμφωνήσαμε ο παράγοντας του ύψους των συντάξεων να αυξηθεί από το 2015. Στη συνέχεια, μαζί με τα υπόλοιπα μέτρα, θα έπρεπε να αυξάνονται σταδιακά και οι συντάξεις. Πρέπει να τονίσουμε ότι οι συντάξεις στη Βουλγαρία βρίσκονται σε εξοργιστικά χαμηλά επίπεδα", κατέληξε η κα Μίκα Ζάικοβα, μέλος της ηγεσίας της Συνομοσπονδίας Εργασίας
"Ποντκρέπα".

Το βέτο του Πρόεδρου της Δημοκρατίας, κ Γκεόργκι Παρβάνοφ, απορρίφθηκε από το κοινοβούλιο, το οποίο ψήφισε στην αρχική τους μορφή, τις μεταρρυθμίσεις του Κώδικα κοινωνικών ασφαλίσεων. Η κοινοβουλευτική αντιπολίτευση έχει εγκαλέσει το Συνταγματικό Δικαστήριο, σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις.

Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις συνεχίζουν τις μεταξύ τους διαβουλεύσεις για την πραγματοποίηση απεργιακών κινητοποιήσεων και εκδηλώσεων διαμαρτυρίας, με στόχο την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης