Σχολή για Λαζαρίνες στο υπαίθριο Μουσείο Έταρ

Νέα κορίτσια, ντυμένα με παραδοσιακές στολές από την περιοχή του Γκάμπροβο, με στεφάνια από κλαδιά κλαίουσας ιτιάς στα μαλλιά και λουλούδια στα χέρια θα παρελάσουν στα σοκάκια του υπαίθριου Μουσείου Έταρ. Πρόκειται για τις μαθήτριες της μοναδικής σχολής Λαζαρίνων στη χώρα μας. Από το Μουσείο αποφάσισαν να αναβιώσουν το έθιμο «λαζαρούβανε» το 2010.

Το «λαζαρούβανε είναι τελετουργία μύησης, λέει η Βιολέτα Γιάνεβα, συντονίστρια των εκδηλώσεων στο Έταρ. Εφόσον περάσουν από αυτήν την μύηση τα κορίτσια μπορούν πλέον να φέρονται σαν κοπέλες – να στολίζονται, να συμμετέχουν σε πηγαδάκια και να τις ζητούν σε γάμο.

Το «λαζαρούβανε» - ένα λαϊκό έθιμο για το Σάββατο του Λαζάρου

Η Ημέρα του Λαζάρου είναι πάντα Σάββατο, τη βδομάδα πριν το Πάσχα. Πρόκειται για γιορτή της αγάπης και της γονιμότητας και οι άνθρωποι ετοιμάζονται γι’ αυτήν από τα μέσα της νηστείας. Τα κορίτσια που θα γίνουν λαζαρίνες πρέπει να γνωρίσουν τα διάφορα σύμβολα, να μάθουν τα τραγούδια και τους χορούς που προορίζονται γι’ αυτήν τη μέρα όταν το πρώτο πράγμα που κάνουν είναι να πλέξουν στεφάνια από κλαδιά κλαίουσας ιτιάς και να τα βάλουν στο κεφάλι τους. Έπειτα περνάνε από τον εμπορικό δρόμο και ευλογούν με τραγούδια και χορούς τους τεχνίτες.

Την επόμενη μέρα που είναι η Κυριακή των Βαΐων πάνε στο ποτάμι και πετούν τα στεφάνια στο νερό. Όποιο στεφάνι είναι πιο μπροστά από τα άλλα δείχνει ότι η κάτοχός του θα παντρευτεί πρώτη και τα κορίτσια την επιλέγουν για αρχηγό και οδηγό τους για την επόμενη χρονιά.

«Προσπαθούμε να κάνουμε τα πράγματα όσο το δυνατόν πιο αυθεντικά, λέει η Βιολέτα. Τα τραγούδια της μέρας είναι αφιερωμένα σε κάθε μέλος της οικογένειας και έχουν ιδιαίτερους στίχους αν πρόκειται για το σπίτι του δημάρχου ή του παπά. Τα τραγούδια είναι πολλά και τα κορίτσια χρειάζονται χρόνο για να τα μάθουν».

Την πρώτη χρονιά που λειτούργησε η Σχολή για Λαζαρίνες γράφτηκαν μόλις καμιά δεκαριά κορίτσια. Το 2019 οι μαθήτριες ήταν πια 30 ενώ φέτος ξεπερνούν τις 50. Εκτός αυτού πια δεν είναι μόνο από το Γκάμπροβο αλλά έρχονται επίσης κορίτσια από το Ντριάνοβο και την Τριάβνα.

«Παραδοσιακά οι λαζαρίνες ήταν κορίτσια άνω των 12 χρόνων, λέει η Βιολέτα. Εμείς αποφασίσαμε να δεχόμαστε στη Σχολή κορίτσια από 14 έως 18 χρονών. Το νόημα της γιορτής είναι τα κορίτσια να συνειδητοποιήσουν το πέρασμά τους από την παιδική ηλικία στο να είναι πια σε ηλικία γάμου. Πρόκειται για μια ευθύνη, για την ετοιμότητα να παντρευτείς και να κάνεις οικογένεια».