«Ο άνθρωπος δεν ξέρει τον δρόμο για τον παράδεισο, αλλά το άλογο τον ξέρει», λέει μια θρακιώτικη παροιμία. Για αυτό, οι Θράκες βασιλιάδες ενταφιάζονταν μαζί με τα άλογά τους. Λόγω των πολλών ταφικών τύμβων ηγεμόνων από την ελληνιστική εποχή, η περιοχή μεταξύ των βουλγαρικών πόλεων Καζανλάκ και Σίπκα ονομάζεται Κοιλάδα των Θρακών Βασιλέων. Οι μεγάλες αρχαιολογικές ανακαλύψεις ξεκίνησαν πριν από 80 χρόνια.

Στις 19 Απριλίου 1944, στρατιώτες ανακάλυψαν τυχαία θρακικό τύμβο. Η έρευνα και η συντήρηση συνεχίστηκαν μέχρι τη δεκαετία του 1970. Ένα αντίγραφο του ανεκτίμητου μνημείου κατασκευάστηκε για να διατηρηθεί το πρωτότυπο. Το 1979, ο τύμβος του Καζανλάκ έγινε ο πρώτος βουλγαρικός χώρος που εγγράφηκε στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά υπό την προστασία της UNESCO.

Ο τύμβος ληστεύτηκε ακόμα στην αρχαιότητα, αλλά στη σκόνη στο πάτωμα βρέθηκαν χρυσές και επιχρυσωμένες ραφές από σάπια ρούχα, λεπτομέρειες στολιδιών. Στον προθάλαμο βρέθηκαν τα λείψανα ενός αλόγου που ήταν θαμμένο μαζί με τον Θράκα βασιλιά για να τον υπηρετήσει στη μετά θάνατον ζωή. Ένας άντρας και μια γυναίκα είναι ξαπλωμένοι στον κυκλικό θάλαμο. Αυτός που θάφτηκε ήταν πολεμιστής. Είναι οπλισμένος με ένα δόρυ και ένα θρακιώτικο κοντό ξίφος.

Πιο αξιοσημείωτες στο τελευταίο σπίτι του θαμμένου βασιλικού ζεύγους είναι οι τοιχογραφίες. Αναδημιουργούν τα στρατιωτικά κατορθώματα από τη ζωή του ηγεμόνα. Οι σκηνές οδηγούν στις κεντρικές τοιχογραφίες κάτω από τον τρούλο του ταφικού θαλάμου.

Στη μέση του μικρού χώρου σε σχήμα κυψέλης, γυρνάς το κεφάλι σου και σαν ταινία παίζουν μπροστά σου οι τελευταίες στιγμές της κηδείας. Στη μέση είναι η εικόνα του βασιλιά. Με ένα χρυσό δάφνινο στεφάνι στο κεφάλι, είναι βαμμένος πιο σκούρος γιατί είναι ήδη νεκρός. Κάθεται μπροστά σε ένα τραπέζι γεμάτο φαγητό. Στο δεξί του χέρι κρατά ένα δοχείο με κρασί. Το αριστερό είναι στο χέρι της συζύγου που κάθεται απέναντι. Προφανώς, ούτε ο θάνατος θα τους χωρίσει. Ο άντρας έχει καρφώσει το βλέμμα του στην αξιοπρεπή γυναίκα.

Το τελευταίο γεύμα του ζευγαριού είναι τεταμένο. Μια υπηρέτρια προσφέρει ένα ρόδι, ως σύμβολο της αθανασίας. Άλλες φέρνουν στη βασίλισσα τα πράγματα που θα της χρησιμεύσουν στην αιωνιότητα. Η πομπή ξεκινά. Τα ζώα αισθάνονται ότι σύντομα θα θυσιαστούν. Αυτή είναι η τελευταία στιγμή...

Ο επισκέπτης σηκώνει το βλέμμα του στην πέτρα που καλύπτει τον θόλο. Μέσα σε όλη την ταραχή, 3 αγωνιστικά άρματα πετούν σε κύκλο. Πρόκειται για τους αγώνες-διαγωνισμούς που διοργανώνονται στη μνήμη του πεθαμένου. Άνθρωποι από 23 αιώνες πριν «ζωντανεύουν».

Οι ερμηνείες των εικόνων είναι διαφορετικές. Για κάποιους, κάτω από τον τρούλο είναι ζωγραφισμένη μια ελληνιστική νεκρική γιορτή. Σύμφωνα με άλλους ερευνητές, ορφικός συμβολισμός θα πρέπει να αναζητηθεί στους χαρακτήρες και τις σκηνές που μιλούν για την απαθανάτιση της ψυχής του θαμμένου και θεοποιημένου Θράκα βασιλιά.

Στις αρχές του νέου αιώνα, ο αναπληρωτής καθηγητής Κονσταντίν Μποσνάκοφ, μέσω φωτογραφικής ανάλυσης, ανακάλυψε ότι οι τοιχογραφίες στον θρακικό τάφο ήταν υπογεγραμμένες από τον ζωγράφο τους. Ο καλλιτέχνης είναι ο Κοτζιμάσις ή Κοζιμάσις. Στα νιάτα του ζωγράφισε επίσης έναν άλλο θρακικό τάφο - τον τάφο του Αλεξάνδρου. Ο Μποσνάκοφ ανακάλυψε επίσης τα ονόματα του θαμμένου στον τάφο του Καζανλάκ. Είναι ο Ρόιγκος ή Ράιζδος, γιος του Σεύθη, όλοι βασιλιάδες του Θρακικού κράτους των Οδρυσών.

Στην περιοχή του Καζανλάκ υπάρχουν περίπου 1500 θρακικοί τύμβοι. Γι' αυτό την αποκαλούν Κοιλάδα των Θρακών Βασιλέων. Έχουν μελετηθεί περίπου 200 τύμβοι και 15 τάφοι.

Κείμενο: Ίβο Ιβανόφ

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα