Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Viti 2012 – Aleksis Vajsenberg: “Çdo gjë është tingull”

БНР Новини
Foto: arkiv
“Ai ishte pianisti më i bukur në kohën, në të cilën jetonte. Një burrë elegant, krenar dhe i paarritshëm, i lindur sikur me frak në vitin 1929 në Sofje.” Kështu gazeta gjermane “Di Vellt” përshkruan pianisti i talentuar bullgar Aleksis Vajsenberg. Ai lindi në Sofje në një familje kozmopolite – mësonte në një shkollë italiane, fliste me prindërit në gjuhën frënge, ndërsa me miqtë në gjuhën bullgare. Nëna e tij dhe motrat dhe vëllai i saj ishin mbaruar Konservatorin e Vjenës. Kështu Aleksis Vajsenberg filloi mësimet e pianos, që kur ishte 4 vjeçar.

Pak më vonë mësues i tij u bë Panço Vlladigerovi. Vite më vonë për të ky kompozitor i madh bullgar kujton: “Nuk besoja se mund të ketë fëmijë fenomenal. Mirëpo, kur dëgjova ekzekutimin, kuptova se talenti i tij është i jashtëzakonshëm. Më bëri përshtypje veshin e tij të mirë për muzikë. Ai e pranonte muzikën me shpirtin dhe me zemrën, pavarësisht nga stili i saj. Ai ekzekutonte në mënyrë të mrekullueshme koncerte të Mozartit, sonate të Bethovenit, vepra të kompozitorëve Bah, Shuman, Shopin, List.”

Gjatë Luftës së Dytë Botërore hebreu bullgar Aleksis Vajsenberg në mënyrë dramatike iku nga Bullgaria bashkë me nënën nga një kamp i përqendrimit. Atyre u ndihmoi një oficer gjerman i pasionuar në krijimtarinë e Shubertit. Përmes Stambollit të dy ata arritën Tel Avivin. Aty Aleksis Vajsenberg vazhdoi mësimet e muzikës dhe kur ishte 14 vjeçar bashkë me Orkestrën e Radios së Jerusalemit ekzekutoi Koncertin e Tretë të Bethovenit. Pas kësaj nisi turneu i tij i parë në Afrikën e Jugut, ku dha 15 koncerte me 4 programe të ndryshme. Që atëherë rreth personalitetit të tij u krijua legjenda për virtuozin pa shpirt, i cili e shiti shpirtin djallit, që gishtërinjtë e tij të luajnë valle mbi tastierën. Në vitin 1946 nisi me bursë për në Nju Jork, ku mbaroi Xhuliard Skull. Në vitin 1947 u bë laureat i konkursit “Levëntrit” dhe dha koncertet e para në “Karnegi Holl”. Kështu filloi karriera e shkëlqyeshme ashendentë të njërit prej pianistëve më të famshëm të shekullit XX. Ai ka dhënë koncerte në Evropë, SHBA-në, Amerikën Jugore dhe Afrikën. Ndërsa sallat në Paris, Vjenë, Madrid, Milano ishin vetëm shkallaret , të cilat e çuan drejt suksesit.

Në vitin 1967 Herbert fon Karajan e ftoi ekzekutues në filmin e njohur i kushtuar koncertit për piano të kompozitorit rus Çajkovski.Kjo i solli pianistit bullgar një popullaritet të jashtëzakonshëm. Si rezultat Aleskis Vajsenberg mori ftesa për koncerte nga dirigjentë të tillë të mëdhenj si Lorin Maazel, Kllaudio Abado, Lenard Bërnstejn e të tjerë. Kritikët ishin të mahnitur nga talenti i tij dhe e quanin “princi, i cili përhap tinguj”.

Një nga ekzekutimet e pianistit Aleksis Vajsenberg, që ruhet në Fondin e Artë të Radios Kombëtare Bullgare është pikërisht Koncerti për Piano të Çajkovskit, nën dirigjimin e Herbert fon Karajanit.



Në autobiografinë e tij producenti muzikor Mishell Gollc i kushton një vëmendje speciale pianistit Aleskis Vajsenberg. Për të ai shkruan: “Nuk mund të kaloj në heshtje kulturën e pakufishme të pianistit Aleksis Vajsenberg në letërsi, arkitekturë, filozofi, teatër. Ai parandien jetën si një vunderkind – me vëmendje të madhe të mahnitur nga bota. Përsa i përket muzikës ai nuk di kufi.”

Gjatë tërë jetës pianisti zbuloi dhe u ndihmoi shumë yjeve me famë botërore si violonçelisti Jo Jo Ma, dirigjenti Zhan Bernar Pomie e shumë të tjerë. Për herë të parë u kthye në Bullgari në vitin 1972 me ndihmën e mësuesit të tij Panço Vlladigerov. Për fat të keqnuk hasi përkrahje dëshirën e tij të organizojë konkurs me emrin e kompozitorit dhe mësues të tij, në të cilin të investojë vet. Pas koncertit të mrekullueshëm të Vajsenbergut në Bullgari, pianisti Konstantin Ganev rrëfeu: “Është shumë e vështirë që me fjalë të përshkruhet forca magjike e një artisti me një ndikim të tillë aq të gjerë. Kjo forcë fshihet në shumë premisa – pamja e jashtme dhe sjellja skenike, thellësia e shpirtit, intelekti dhe qëndrimi ndaj botës. Kur i bie pianos asnjë muskuj të fytyrës së tij nuk lëvizet – edhe në momentet e tensionit më të madh shpirtëror dhe fizik. Çdo gjë është tingull: një tingull i relievtë, i prerë si me daltë, i cili mund të transformohet pa fund.”

Për veten Aleksis Vajsenberg thoshte: “Ekzekutimet e mia janë një shprehje e brendshme, parësore, që nuk varet nga unë. Ky është një proces psikologjik. Për nga shpirti, për nga fryma, për nga imagjinata unë mbeta bullgar dhe ndoshta deri në fund të jetës do të mbetem i tillë.” Ekzekutimet e pianistit bullgar Aleksis Vajsenberg janë të incizuara në pllaka të gramafonit dhe në disqe dhe shiten në të gjitha kontinentet e botës. Megjithë karrierën kozmopolite, lidhjet e tij me atdheun mbetën të qëndrueshme. Pianisti rrëfeu, se gjithnjë dëshironte, që në fund të jetës të kthehet në Bullgari dhe të mbetet aty. Mirëpo ai u nda nga jeta në Zvicër më 8 janar të vitit 2012.

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Viti 2015 – Radioja Kombëtare Bullgare – 80 vjet më vonë

Më 25 janar të vitit 1935 mbreti Boris III botoi një Dekret, me të cilin radiopërhapja në Bullgari bëhej pronë shtetërore. Konsiderohet se kjo është data e themelimit të Radios Sofje, e cila më vonë u shndërrua në Radion Kombëtare Bullgare. Drejtor i..

botuar më 15-12-28 1.17.MD

2014 – Nikolla Gjuzelev – Piktori në botën e operës

“Nuk më pëlqen fjala “legjenda”, unë jam realist dhe artist. Por megjithatë do të thoja: “Më njohën si basi më i mirë kantil në botë.” Këtë e tha në një prej intervistave të tij të fundit basi i njohur Nikolla Gjuzelev. Gazeta “Mond” e përshkruan zërin..

botuar më 15-12-19 12.15.MD

Viti 2013 – Qeverisja në izolim

2013 mbetet në historinë më të re të vendit tonë si viti i protestave. Për shkak të tyre gjatë shkurtit nga pushteti u largua qeveria e GERB ne krye me Bojko Borisovin, ndërsa pas zgjedhjeve më 12 maj qeveria e koalicionit midis PSB dhe Lëvizjes për të..

botuar më 15-12-12 9.55.PD