Dita e Gjelit është një festë kombëtare kushtuar shëndetit dhe pjellorisë së fëmijëve mashkullorë. Ajo festohet në Bullgarinë Lindore - nga Dobruxha deri në rajonet më jugore të vendit tonë. Data përkon me festën e krishterë Paraqitja e Zotit tonë në tempull që gjithashtu bie më 2 shkurt - atëherë Virgjëresha, në përputhje me ligjin hebre, vizitoi tempullin në ditën e 40-të pas lindjes së Birit të Zotit, kaloi një pastrim ritual dhe sakrifikoi dy turtuj.
Sipas traditës popullore këtë ditë bëhet flijimi i një zogu - një gjel, në disa fshatra ai duhet të jetë detyrimisht me ngjyrë të zezë. Në çdo shtëpi ku ka djem, nëna ther një gjel në pragun e derës. Në disa fshatra këtë e bën një djalë që nuk e ka arritur pjekurinë seksuale. Me gjakun e gjelit nëna bën kryq në ballin e djemve, si dhe në dyert e shtëpisë. Më pas ajo zien zogun kurban dhe ua shpërndan fqinjëve, bashkë me ëmbëlsira ose copa byreku. Zakoni konsiderohet si një simbol i pjellorisë dhe i fertilitetit mashkullor. Kjo e shpjegon edhe flijimin e gjelit, i cili në folklorin bullgar ka një simbolikë të gjerë – nga njëra anë, ai lidhet me diellin, lindjen e diellit dhe ardhjen e ditës së re. Nga ana tjetër, ka të bëjë me personifikimin e parimit dhe pjellorisë mashkullore, si dhe të aftësisë së femrës për të dhënë një jetë të re.
Kjo festë pagane shënohet edhe sot, por më tepër si një kujtim i traditave të lashta bullgare. Më shumë momente interesante të zakonit do të lexoni në publikimin tonë “Paraqitja e Zotit tonë në tempull, Dita e dytë e Shën Trifonit dhe Dita e Gjelit (sipas traditës popullore bullgare)” nga koleksioni i Radio Bullgarisë.
Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva
Foto: BGNES, arkiv
Më 2 shkurt, sipas kalendarit kombëtar bullgar, festohet Dita e Gjelit kushtuar shëndetit dhe pjellorisë së fëmijëve meshkuj. Festa është më e përhapur në Bullgarinë Lindore. Një nga elementët e detyrueshëm është flijimi i gjelit. Ai kryhet nga..
Më 01 shkurt Kisha Ortodokse Bullgare nderon kujtimin e Shën Trifonit sipas stilit të ri. Dita i paraprin festës së Paraqitjes së Zotit tonë Jisu Krisht në tempull (Ipapandia). Shenjtori, i cili jetoi në shekullin III në rajonin e Azisë së Vogël të..
Sot festojmë 110 vjetorin e lindjes së këngëtarit të madh popullor bullgar Boris Mashallov, i njohur për interpretimet e tij kryesisht të këngëve nga krahina folklorike veriore. Ai ka lindur në qytetin Sevlievo, Bullgari Qendrore, në vitin..