Rodoplar’da Müslüman ve Hıristiyanların yaşadığı bölgeler, geleneksel olarak höşgörülüğü ile anılır. Müslüman ve Hıristiyanların huzur içinde yaşadıklarının en güzel örneği de komşu bayramını kutlamak. Aynen Hıristiyanların kurbandan tattıkları ve Müslüman çocuklarını yumurta boyamaya öğrettikleri gibi, geleneksel Hıristiyan bayramı olan Gergövden bayramı da Müslümanlar tarafından büyük rağbet görüyor.

Küçük Rodop köyü Skrebatno da bunun bir örneği. Skrebatno köyünde halkın çoğunluğunun Müslüman olmasına rağmen her yıl Gergövden bayramının kutlanması geleneği bugüne kadar korunmuş. Burada ilginç olan da Gergövden kutlaması sırasında diğer bahar bayramlarından geleneklerinin de yer alması. Bir Bulgar atasözüne göre, Gergövden gününde “kuş bile yuva yapmıyor”.

Silviya Kuybişeva, Skrebatno köyünden bir Müslüman. Gırmen belediyesinde “Eğitim ve AB programları” dairesinde uzman olarak çalışıyor. Silviya Kuybişeva, Bulgaristan Radyosuna verdiği demeçte “Bayramın kutlanmasına 5 Mayıs, Gergövden arifesinde başlanıyor” diye anlatıyor ve devam ediyor:

“Her yıl bayramın arifesinde, yani 5 Mayıs akşamı, tüm kızlar ve hanımlar sardunya (zdravets) çiçeğinden bir demet yapıyor. Demet, bir toprak çömlek içine konuluyor. Toprak çömleğin çevresinde iki şarkı söyleniyor. Bir tanesi “Moma byaga po livadi” (Kız çayırda koşuyor), diğeri ise “Mil vetrets” (Hafif rüzgar) başlığını taşıyor. Çömlek bir gül ağacın altına saklanıyor. Yaşlı kadınların dediği gibi, çömlek, delikanlılar bulamasın ve kızların çiçeklerini ziyan etmesin, diye saklanıyor .”

Sabah erken saatlerde kızlar çiçeklerini görmeye gidiyor ve orada ellerini yıkıyorlar. Bu bir sağlık törenidir. Gergövden bayramında yeşilliğe ve doğaya saygı üst safhalardadır, bundan dolayı kızlar çiçeklerini yokladıktan sonra yeşil çayıra gidiyor ve düşen çiğ ile yıkanmak amacıyla orada tekerlenmeye başlıyorlar. Halk inançlarına göre, insanın sahip olduğu tüm hastalıklar orada yeşil çimende kalıyor.

Bundan sonra bayramın eğlenceli kısmı geliyor. Rodoplar’da Gergövden bayramında bazı aşk-evlilik tahminleri yapılıyor. Bugün tahminler çiçek demetleri üzerine yapılıyor ve kızın veya delikanlının kimle evleneceği tahmini yapılıyor. Kızlar, büyük bir sallangaç kuruyor ve delikanlıları beklerken sallanmaya başlıyorlar. Genç delikanlılar için en büyük heyacan, kızın kimi düşünde gördüğüdür, çünkü halk inançlarına göre, rüyasında kimi gördüyse eş o olacaktır.

Halk arasında Çoban günü olarak bilinen Gergövden, aslında tüm hayvan sahipleri çobanlarına borcunu ödediği gündürüyor. Bazı köylerde ise Gergövden gününden Dimitrovden gününe kadar çoban “işe alınıyor”. Burada pazarlık yapılıyor ve anlaştıkları an, her hayvan sahibi çobana bir çörek ve bir parça peynir veriyor. Birçok Müslüman aile de kuzu kesiyor, kızlara ise delikanlılarla doğa arasında çıkmak için izin veriliyor.

Çeviri : Şevkiye Çakır