14 Eylül “Saygıya layık ve yaşam veren Kutsal Çarmıhın Yüceltilmesi Bayramı”, Bulgaristan’da kısaca Krıstovden olarak biliniyor.

Eski Hıristiyan geleneğine göre, bu gün tapınaklarda su kutsaldır ve rahipler sağlık için kutsal suyu evlere serper. Kilise efsanesine göre, İmparator Büyük Konstantin'in annesi Elena sadık bir Hıristiyandı. Kutsal Kabri aramak için Filistin'deki Kutsal Yerlere gider. Çabaları başarılı olur. Mezar mağarasını ve üç haç bulur. Haçlardan hangisinin İsa’nın olduğu, dokunuluştan sonra yeni ölü bir kişinin diriltildiği görülünce anlaşılır. Bu haçtan bir parça Elena Konstantinopolis'teki oğluna gönderir. Haç ise  Kudüs’teki baş kiliseye yerleştirilir. 

Bir süre sonra İsa’nın mezarının bulunduğu mağarada, bugün hala var olan bir tapınak inşa edilir. 14 Eylül 335 tarihinde açılır. Efsane, Haç gecesinde Tanrı’nın yeryüzüne indiği ve dualarda her türlü içten arzuyu yerine getirdiğini anlatır, halk da buna inanır. Orta Rodoplarda kutsal olduğuna inanılan “Krıstova gora” (Haç Ormanı) mevkii son yıllarda büyük ilgiye layık. Bizde binlerce kişi , Yaşam Haçı parçacığının gömüldüğüne inandığı Krıstova gora  bölgesinde toplanır. İnsanlarımızın görüşüne göre, bu  tarih yaz sonu ve sonbahar tarım mevsiminin başlangıcıdır ve gece ile gündüz eşitlenir.