Günün Programı
Yazı Boyutu
Bulgaristan Ulusal Radyosu © 2024 Tüm hakları saklıdır

Sofya bölgesinden nakışlara prehistorik bilgi ve bilgelik özgü

Photo: Yulia Boeva

„ Softa bölgesinden ‘svilenik’lerin prehistorik sembolleri’ başlıklı araştırma çok ilginç. Sahibi Yulia Boeva ‘Prof.Panço Vladigerov’ müzik akademisinin mezunu, sanat tarihi doktorudur. Uzun yıllar Bulgaristan Bilimler Akademisi’nin Kültür Araştımaları Enstitüsü’nde çalıştı. Enstitü kapatılınca serbest sanatçı olarak yaptığı resimlerle tek başına sergiler düzenledi, ülke içinde ve dışında yapılan resim sergilerine katıldı. Yüzyıllar boyunca Neolitik Çağ’dan devralınmış bilgeliği irdeleyen beş kitap sahibidir.



„ Ömrüm boyunca arkeoloji ve özellikle Neolitik Çağ ile ilgilendim. Erken yaşta prehistorik kültüre önemli ölçüde özgü olan  işaretlerden birinin taşıdığı anlamın bilincine vardım. 2010 yılında basılmış ‘ Yüce Ananın bilgeliği’ başlıklı monografi Neolitik dönemin semiyotik sistemini anlatıyor. Etnografya Müzesi’nde düzenlenen bir sergiyi dolaşırken birden bir nakışın içinde doğum yapan tanrıça ile boynuzlu başlar gözüme ilişti. Hz. İsa’dan önce 6. binyıllığa tarihlenen aynı semboller Anadolu’da bulunmuştu. Sekiz binyıl korunmuş olmasından hareketle, büyük önemi olanbu sembol kombinasyonunun ne anlama geldiğini anlamayı kararlaştırdım’ diyor Yulia Boeva.



Bu buluşundan esinlenen araştırmacı müzeler ve İnternet’ten ‘svilenik’, yani ipek ipliklerle nakış edilen örneklerin fotoğraflarını toplamaya başladı.  İlk önce geometrik nakışları araştırdı. ‘Svilenik’ adlı nakışlarda prehistorik işaretlerin aynısı olan svastikalar da dahil, on kadar haç görülebilir.



​„ Nakışlarda prehistorik kültüre özgü temel fikir ve düzenin korunması çok ilginç. Neolitik dönemde köy kültürü  oluşmuş, uyulması gereken örf ve gelenekler meydana gelmiştir. Bunlar özellikle kadın sanat ve  ustalıklarında korunmuştur. Kimi tarihsel nedenlerden dolayı ülkemizde epey eski adet, giyim-kuşam türleri kalmıştır.Bulgarın giysileri üzerindeki nakışlar zorunluymuş, nakışsız bir giyim-kuşamın sahibini yeteri kadar muhafaza etmediği sanılıyormuş. Bunlar geleneksel giysinin tüm açık kısımlarını tamamlıyormuş.  Bu özgün sembollerden biri olarak haç şeklindeki nakış coğrafi yönlere, güneşin hareketi, insan hayatının gidişatına dair oryantasyon sağlıyor, doğruluk işaretidir, kâinatın bir simgesidir. Sofya çevresinde ellerini kaldıran tanrıçanın dört yüzüyle dört kuşun haç eklindeki ‘elbetitsa’ adlı ismi beliriyor. Sofya bölgesinden birçok ‘elbetitsa’yı analiz ettikten sonra bunlarda Dünya’nın oluşumu ve evriminin bir Kozmos biçiminde bütün dört coğrafi yöne doğru büyüyüp genişleyen bir noktadan başladığı belli oluyor. Bu geometrik gelişimin evrelerinden birinde  dünyanın dört  ya da sekiz coğrafi yönünde tanrıçanın siması belirir. Prehistorik kültürde tanrıça bütün dünyanın sembolüdür.



Neolitik Çağ insanları kuşkusuz simgelerin ne anlama geldiğini biliyorlardı.
Zamanla edinilen bilgi maziye karışmış olsa da kadınlar devralınan görüntüleri eksiksiz olarak tekrarlıyor, bunlarla beraber Kâinat’la insan arasındaki uygunluk anlayışını da koruyor. Bu işaretler dünya düzeninin yanısıra geleneksel köy toplumundaki tertibin bilinçli bir teşviki, bir sürdürme usulüdür. 



Yazı: Albena Bezovska
Çeviri: Neli Dimitrova
Fotoğraflar: Yulia Boeva



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Kategorideki diğer yazılar

Darina Slavova ve Stefka Zdravkova

Kiçka Savova’nın şarkıları öğrencilerin sesinde can bulacak

22 Şubat’ta ünlü Bulgar halk şarkıcısı Kiçka Savova’nın doğumunun 90. yılı tamamlanıyor. Trakya halk şarkılarının en belirgin sanatçısı olarak bilinen Savova, bu önemli gününde anılıyor. Onu hayattayken tanıyanlar, yetenekli, iyi ve..

Eklenme 22.02.2024 06:30

Trifon Zarezan - Bulgar kültürü ve geleneklerinde şarabın bayramı

Dünya çapında şarap üretimi azalırken,  2023 yılı 60 yıldan beri en düşük şarap üretiminin kaydedildiği sene  oldu. Uluslararası Bağcılık ve Şarapçılık Örgütü (OIV) verilerine göre, dünyada şarap sektörü gittikçe daralıyor. Bulgaristan iklim..

Eklenme 14.02.2024 13:18

Delçevo köyünde şarap şenlikleri başlıyor

Hafta sonunda Delçevo köyünde iki köy çeşmesinden genç şarap akıtılacak . Dağın sırtına konmuş olan köy, kadim mimarisi ve Pirin dağı ile karşıdaki Rodop dağları tepelerine açılan nefes kesen manzaraları ile çoktandır büyük sayıda turist çekiyor..

Eklenme 02.02.2024 06:00