Birleşmeden güç doğar

Birleşmeden güç doğar

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

6 Eylül’de Kuzey ve Güney Bulgaristan’ın Birleşmesinin 126. yıldönümü kutlanıyor. Birleşme, Bulgaristan’ın 5 asırlık Osmanlı esaretinden kurtuluşunu gerçekleştiren 1877-1878 Rus- Osmanlı savaşından 7 yıl sonra mümkün oluyor. Savaşa son noktayı koyan Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşmasına göre, yeni devletin topraklarına öncelikle Bulgarların yaşadığı torpraklar ekleniyor. Birkaç ay sonra 1878 yılının Yaz’ında Büyük Güçlerin Berlin Antlaşması, söz konuzu toprakların parçalanmasına neden oluyor. Parçalanan toprakların Birleşmesi ise Bulgar toplumu için bir milli dava haline geliyor. Bu yolda atılan ilk başarı adımı Stara Planina-Koca Balkan’ın Kuzeyindeki toprakların ve Sofya Bölgesinin oluşturduğu Bulgaristan Prensliği’nin Koca Balkan’ın Güneyindeki Osmanlı İmperatorluğu’nun özerk bölgesi olan Doğu Rumeli ile birleşmesidir. İhtilalcı, siyasi adamı ve yazar Zahariy Stoyanov’un girişimiyle 10 Şubat 1885 tarihinde Doğu Rumeli’nin merkezi Plovdiv’te Bulgar Gizli İhtilalcı Komitesi- БТЦРК kuruluyor.

Ulusal Askeri Tarih Müzesi’nin Birleşmeye adanan eserlerinden bir bölümü

Ulusal Askeri Tarih Müzesi Bilim danışmanı Nikolay İvanov, Bulgaristan Radyosu’na verdiği demeçte şunları anlattı:
“Doğu Rumeli’deki Sultan iktidarını değiştirme hazırlıklarında yerli ordudan ve Bulgaristan Prensliğinden birçok subay yer alıyor. Artı, hazırlıklara jimnastik – atıcılık dernekleri, “Edinstvo” Komiteleri, gönüllü birlikler de katılıyor. Bulgar Gizli İhtilalcı Komitesi üyesi Dimitar Rizov ve Doğu Rumeli Milis Birliği komutanı Binbaşı Sava Mutkurov
Ağustos ayında Şumen’de askeri tatbikatlara katılan Bulgar Prensi 1. Aleksanbdır Batenberg’i birleşme hazırlıklarından haberdar ediyor. Büyük Güçler ise Avrupa Güneydoğusundaki statükonun ihlal edilmesine karşı oldukklarına dair Prens’i uyarıyorlar. Bundan dolayı Bulgaristan, kendi birleşmesini kendi başına halletmeye karar veriyor. Olaylar çok hızlı bir şekilde gelişiyor.
2 Eylül 1885 yılında Panagürişte’de mitingler düzenleniyor. Bundan sonra daha fazla zaman kaybetmemek amacıyla Birleşmenin 5 Eylül’ü 6 Eylül’e bağlayan gecede gerçekleştirilmesine karar veriliyor. Gece yarısı Plovdiv Valisi Gavril Krısteviç’in bulunduğu konağın ele geçirirlmesi gerekiyor. Sabah saat 4 sularında General Danail Nikolaev komutasındaki Doğu Rumeli ordusu devrimci çetelerle birlikte konağı ele geçiriyor ve Krısteviç’i göz altına alıyorlar.
Bulgaristan Prensliği ile Doğu Rumelinin Birleşmesi, Prens Birirnci Aleksandır asası altında ilan ediliyor.”

Prens Aleksandır Batenberg’in özel eşyaları

Nikolay İvanov, “Dünyaya, Bulgaristan’da ,Balkanlardaki dengesizliği tehdit edebilecek devrim için henüz şartların uygun olmadığını ispatlamak amacıyla Bulgar Gizli İhtilalcı Komitesi- БТЦРК, kendiliğinden dağılıyor,” diye anlatıyor.
ve devam ediyor:
“Georgi Stranski başkanlığında geçici hükümet kuruluyor. 8 Eylül tarihinde Tırnovo’da Bulgar Prensi manifestoyla Birleşmeyi tanıyor. 9 Eylülde ise Plovdivte resmi törenlerle karşılanıyor. İngiltere dışında Büyük Güçler Birleşmeyi kabul etmiyor. Bölgedekei dengenin ihlal edildiği gerekçesiyle Sırbistan, arkasında Avusturya- Macaristan desteğini alarak, Bulgaristan sınırına asker yığıyor. Bu arada, Osmanlı saldırıları korkusuyla, Bulgar askerleri Turkiye sınırında odaklanıyor. 24 Ekim tarihinde, gerginliğin artırılmasını önlemek amacıyla İstanbul’da uluslararası bir konferans başlıyor. Ancak, konferansın kararlarını beklemeden Sırbistan, 2 Kasım’da Bulgaristan’a saldırıyor.

Ön planda: Birleşme’nin ve Sırp-Bulgar Savaşının anahtar kişilerden biri olan Binbaşı Danail Nikolayev’in kılıcı

“Bulgaristan ordusu, yabancı askeri muhabirliğinin şaşkınlığı karşısında, birkaç gün çerçevesinde Bulgaristan- Türkiye sınırından, savaşın sonunun belirlendiği Slivnitsa poisisyonuna yoğunlaşıyor. Bulgaristan, bu arada eşi benzeri görülmedik bir milliyetcilik sevinci yaşıyor. Birçok sıradan vatandaş gönüllü olarak gönüllü birliklerine kayıt oluyor. Kurtuluş Harekatın voyvodalarından İlyo Markov, Panayot Hitov, Jelyo Voyvoda, çatışmalara katılan gönüllü birliklerin konutanı oluyor. Avusturya-Macaristan, Rusya, Almanya ve Fransa’da eğitim gören birçok öğrenci, gönüllü olarak savaşa katılmak için yurda dönüyor. Gabrovo, Plovdiv ve Tırnovo’dan öğretmen ve öğrenci, sayısı bini aşan öğrenci lejyonu kuruyor ve Birleşmenin savunmasında yer alıyor. Slivnitsa yakınlarındaki çatışmalarda Sırp ordusu geri adım atmak zorunda kalıyor. 10 Kasım’da -Dragoman, 15 Kasım’da ise Pirdop, ele geçiriliyor. Aynı zamanda Kaptan Atanas Uzunov komutanlığunda Kuzey Birlik, Belogradçik yakınlarında Sırp orudusunu bozguna uğratıyor ve Vidin Kalesini başarıyla savunuyor.
Sırbistan, büyük bir yenilgi korkusuyla, 9 Aralık’ta ateşkes ilan ediyor ve Bükreş’te hemen barış görüşmeleri başlıyor. Bulgaristan, savaş tazminatlarından vazgeçince 19 Şubat 1886 yılında tek maddelik bir barış anlaşması imzalanıyor. Barış anlaşmasında şöyle yazıyor: “Sırbistan ile Bulgaristan arasında barış yeniden sağlandı.”

© Fotoğraf: Veneta Pavlova
Sırp-Bulgar Savaşı katılımcılarının uniforma, silah ve ödülleri Ulusal Askeri Tarih Müzesi’nde yer alıyor

Böylece, Bulgar halkı, mücadele ettiği ve devletinin birliğini savunmak amacıyla adil davayı dünyanın gözü önüne serdi”
Bulgaristan’ın Birleşmesinin uluslararası sahnede tanınması, 24 Mart 1886 yılında sözüm ona Tophane Anlaşmasının imzalanmasıyla, gerçekleşiyor. Güney Bulgaristanın’ın yönetimi, Nisan ayında sunulan Ferman ile
Prens Aleksandır Batenbreg’e devrediliyor.
2 Haziran’da 4. Halk Meclisi çalışmalarına başlıyor. İlk defa meclis çalışmalarına Güney Bulgaristan’dan milletvekileri katılıyor.

Ulusal Askeri Tarih Müzesi, Bulgaristan’ın Birleşmesi ve Sırp-Bulgar savaşıyla ilgili birçok esere sahip. Müzede, devrimci çeteler bayrakları, silah, uniforma, fotoğraf korunuyor. Burada , Birleşmenin kurbanlarından biri olan Binbaşı Rayço Nikolov,’un ödülleri yer alıyor. Rayço Nikolov, Plovdiv postanesini ele geçirme sırasında hayatını kaybediyor.

1860 yılında Rayço Nikolov’a sunulan Rus İmperatorluk diploması. Kırım Savaşı sırasında çocukken Rayço Nikolayev, Tuna’yı yüzerek geçiyor ve Osmanlı ordusunun saldırı planlarını geçiyor Rus askerlerine bildiriyor. Birleşme sırasında kendisi Plovdiv komutanıdır.

“Prens Birinci Aleksandır Batenberg’in eşi Prenses fon Hartenay, 1937 yılında Prensin 450 civarında özel eşyasını müzeye bağışladı” diye anlatıyor Nikolay İvanov ve devam ediyor.. “Birinci Bulgar generali olup daha sonra savunma bakanı görevine kadar yükselen Danail Nikolayev’in de uniforma Savunma Bakanı olan Konstantin Nikiforov’un silahı da müzede yer alıyor. Başka ünlü bir subay-Olimpi Panov’un özel eşlayları var. Öğrenci lejyonunda yer alan İliya Budinov’un uniforması da burada sergileniyor.”

Bulgaristan’n Birleşmesi-en yeni tarihte yıldız sayfalarda yerini aldı.
Burada ihtilalcı, asker, diplomat, Bulgar prensi ve sıradan vatandaşların çabası ve iradesi birleşmiştir. Birleşmeden sonra, ülkemiz büyük bir ölçüde topraklarını çoğaltıyor ve Balkanlarda en büyük develetler arasında yerini alıyor. Bulgaristan’ın önünde ekonomik kalkınma ve modernizasyon için ufuklar açılıyor.

Türkçesi: Şevkiye Çakır

Değerli dinleyiciler Bulgaristan’ın Birleşmesinin 126. yıldönümüne adadığımız bir saatlik programımızda Veneta Pavlova’nın politolog Rumyana Kolarova ve sosyal antropolog Haralan Aleksandrov ile “Bugün Bulgaristan vatandaşları hangi milli davada birleşebilir” sorusuna aldığı çevapları sunacağız.
Bakın böyle bir günde sevgili Bulgaristan Radyosu dinleyicileri neler anlattı, neleri paylaştı.

Paylaş

Birleşmeden güç doğar

Kategorideki diğer yazılar

Vidin’in koruyucu azizi Selanikli Dimitrios

Cuma öğleden sonra

Cuma öğleden sonra

Bulgar halkının ilk öğretmeni Aziz Kliment Ohridski’yi Anma Günü