Yabancılar, ülkemizden memleketlerine dönerken ne gibi anmalıklar ve hediyeler götürüyor. Ne de olsa gittiğimiz ülkelerden aldığımız o anmalıklar bize gördüğümüz ve ziyaret ettiğimiz güzel yerleri hatırlatır, anıları canlandırır.
Son yıllarda turizmin gelişmesiyle anmalık eşya yani souvenir sanayisinde de bum yaşanıyor. Ancak gün geçtikçe suvenirler kimliğini kaybediyor çünkü Çinli oyuncak ve anmalık eşyalar, bizimkilerini solluyor ve tüm pazarları işgal ediyor.
Peki bu pazarlarda yabancı turistler umduğunu buluyor mu ve eve ne gibi anmalıklar götürüyor?

© Fotoğraf: Tanya Harizanova

Ustalar Birliği ve Etnografya Müzesi’nin hediyelik eşya mağzasında sergilenen gümüş filigrandan bijüteri, müze eşyaların kopyaları, Bulgar ustalarının geleneksel tekonolojilerle yaptıkları el işleri.

Turizm Analizleri ve Değerlendirme Enstitüsü Müdürü Rumen Draganov şöyle anlatıyor:
“Bulgaristan’da aranan suvenirler, Bulgarcası “poklonniçeski turizim” yani haç turizmi ile ilgilidir. Bunlar manastır ve kiliselerde bulunuyor ve ikon, haç gibi Bulgar ortodoksluğu ile ilgili eşyaladır. Suvenir olarak turistlere neler sunuluyor: halk çalgıların küçük modeli, değişik dokumalar, el örgüsü, Bulgar nakışlarıyla süslü eşyalar, pirografi, geleneksel gül yağı kokuları vs..

© Fotoğraf: Tanya Harizanova

“Alelsandır Nevski” katedrali önünde sergilenen matröşkalar , Angela Merkel, Vladimir Putin, Boyko Borisov, Nikola Sarkozy, Silvio Berlusconni arasındaki siyasi çatışmaları da tasvir ediyorlar. Bunlar arasında gerçek Bulgar hediyelik eşyaları da var- gül yağı ile doldurulmuş benzersiz flakonlar.

Bulgaristan’ın en büyük atraksiyonu-Rila manastırı, yılda 780 bin turist tarafından ziyaret ediliyor. Hele hele Sofya’nın sembolü olan Aleksandır Nevski Katredali, tamamen turistik eiyalar satılan segilerle çevrili.
Örneğin “Aleksandır Nevski’nin” çevresinde Bulgar ikonları, dünyaca ünlü politikacıların resimleriyle süslü Rus matröşkaları, Türk tespihleri, antik eşayalar, Afrika maskeleri, Çinde üretilmiş Bulgar suvenirlerini bir arada görebilirsiniz.

Aslında Çinli anmalık eşyalar konusu, dünyanın tüm turizm ülkelerini alakadar ediyıor. Paris ve Venedik’ten başlayıp Mısır ve İsrail’e kadar. Gerçek sanatkarların çalışmalarını yok ediyor bu suvenirler ve rekabet kıran kırana yürütülüyor.
Yine de bir yer var ki, orası yabancı suvenirlerden hiç etkilenmiyor. Orada “otantik” nineler, otantik danteller, şapkalar, eldivenler örüyor turistlerin önünde nakış işliyorlar. Fransızlar-ikonlar ve Bulgar müziği, Ruslar- küçük anmalıklar, İtalyanlar ve İspanyollar ise daha fazla daha ucuz eşyalardan ilgileniyor. Iskandinavyalılar ve Almanlar seramik servisi gibi daha pratik şeyler tercih ediyor. Japonlar, Bulgar nakışları ve Bulgar gül yağını tercih ederken, en fazla para Amerikalılar harcıyor. Ruslar, Yunanlılar ve Yahudiler ise sıkı sıkı pazarlık yapıyorlar.

“Aleksandır Nevski” Katedralinin önünde turistlere sunulan souvenir eşyaların çeşitliliği cezbediyor, ancak bunların menşeileri bilinmiyor…

Rumen Draganov konuşmasına şöyle devam ediyor:
“Gençler , Bulgaristan’dan anmalık olarak T-shırt, daha yaşlılar ise, souvenir tabak, nakış, hatta orijinal instruman alıyor. Rodop çanları çok büyük ilgi çekiyor. Örneğin dünyanın farklı ülkelerinden tabak koleksiyonu yapan biri özellikle bunu arıyor. Ancak Bulgaristan’a ait eşyalar da var. Bunlar Bulgar nakışlı masa örtüleri, nakışlı blüzlar, ağaç ve demir eşyalar, Bulgar seramiğinin ise eşi benzeri yoktur. Almanya, Holanda, Fransa veya İngiltere’de herangi bir eve girerseniz, Bulgar seramiğini hemen tanıyacaksınız, çinkü dünyanın hiç bir ülkesinde Bulgar seramiği üretilmiyor.”

Bulgar anmalık sanayinin en değerlisi tabii ki, Bulgar gül yağıdır. Bulgaristan’ın Turizm sembolü olan Bulgar gülü ve gül yağı gerçekten geleneksel suvenirdir. Bulgar gül yağı ile üretilen yeni kozmetik seriler, hem ülkemizde hem de yurtdışında büyük rağbet görüyor.”
Ancak gerçekten literatürde de yer alan anmalık bir eşya ararsanız işte uzman görüşü. Rumen Draganov’u dinliyoruz:

“Bulgarca’da Gül yağı muskalçesi olarak bilinen gül kokusu, gerçekten çok özel bir hediye. Çünkü 100 yıldan bu yana şeklini değiştirmemiştir.
Muskalçenin üzerindeki pirografi, gül çiçeğini sergilerken gül de sağlık ve uzun hayatı sembolize ediyor.
Bu arada Bulgar gül tatlısını ve gül rakısını tatmadan geçmeyin diyoruz! 

Türkçesi: Şevkiye Çakır