© Fotoğraf: Veneta Pavlova

“Lidya paraları, para kesme döneminin en erken yıllarına aittir. Bu tür paraların ülke topraklarında bulunup bulunmadığı konusunda bilgiye sahip değilim, ancak M.Ö 6’ncı asrın başlarından paralar ülkemizde bulunan en erken eserlerdir.”
Bulgaristan topraklarında Trakya döneminden paralar çoğunlukta. Paraların üzerinde o dönemin hükümdarına ait resimler var.
“Traklara ait paralarda, gerçek portrelerin görülebildiği ilk paralardır”- diyor Doktor Markov ve devam ediyor.” O zamanlarda farklı Yunan polisleri yani şehirleri tarafından tedavüle sokulan paraların üzerinde resim falan yoktu. Bunun asıl nedeni de, Trak krallarının toplumdaki yeri. O zamanlar kral, Tanrı ile sıradan insanlar arasındaki konumda duruyor. Yani o yarı Tanrı sayılır. Büyük ihtimalle Trak paraların bundan dolayı üzerinde Trak hükümdarlarının resimleri yer alıyor.
Ancak değerli dinleyiciler, para kesme işlerinin başladığı o dönemlerde de büyük ihtimalle paraların sahtesini yapanlar-yani kalpazanlar da o zaman çıkıyor. Balkanlarda bu tür paralara sık rastlanıyor.
“Kelt kabilesine ait çok iyi bilinen paraları örnek olarak vereceğim.Bu Alman kabileleri, Balkanlara M.Ö 3’üncü asırda geliyor. Bir teoriye göre, bugünkü başkent Sofya’nın eski adını Serdika adını taşıdığı Serdi kabilesi, aslında Kelt uyrukludur. Tek sözle, Keltler, 3’üncü Büyük İskender’in o çok yaygın paraların sahtesini yapmaya başlıyor. O dönemden paraların sahtesi , daha düşük garamajlı olup üzerindeki resimlerin ilkel olduğu için sahtesi gerçeğinde ayırt ediliyor. Tek sözle, bu paralar görevini yerine getiriyormuş ve Balkanlarında büyük bir bölümünde rastlanabiliniyor.”
En zengin para hazineleri ise Roma döneminden.
“ Roma döneminden, ülke topraklarımızda en fazla Roma dönemine ait paraların birikmesi doğaldır. Roma paraları, barbar saldırıları sırasında çok fazla toprak altına gömülmüş. Ardı kesilmeyen bu saldırılar neticesinde asırlardır toprak altına para gömülme işi defalarca tekrarlandı. Neticede 3. asırdan 7. asıra kadar bizler büyük miktarda para hazinelerine rastlıyoruz. Dünyanın en zengin para hazinesi 1934 yılında Devnya bölgesinde bulundu.Bundan dolayı da Devnya hazinesi ismini taşıyor. Burada genellikle tahılın muhafaza edilmesi için kullanılan iki büyük çömlek söz konusu. O kadar fazla para varmış ki, bugün bile tam sayısı bilinmiyor. Ama birkaç yüzbinden bahsediliyor. Bu paraların bir kısmı çalınmış, ancak yine de “aslan payı” Sofya’daki Arkeoloji Müzesi fonlarına giriyor.Aile hazineleri ise genellikle altın takılardan oluşuyor.
İlk Bulgar paralarından bahsedecek olursak, ilk paralar 13. asrın ilk yarısına yani Çar İvan –Asen dönemine ait.”

© Fotoğraf: Veneta Pavlova

Eski çağlardan Orta Çağlara kadar o dönemin hükümdarının resminin para üzerinde yer alması, paranın gerçek olduğuna işaret ediyor. Osmanli İmperatorluğu (14.- 19.asır) döneminden para hazineleri son derece zengin. Çünkü bu dönemde İmperatorluk sınırında dünyanın farklı köşlerinden paralar dönüyordu. Örneğin, Bulgar arkeologları, Peru ve Meksika gibi ülkelerden paralara rastlıyor.
Ancak bir gerçek var. Bulgaristan topraklarında gömülü zenginlik ve para hazineleri, büyük bir hazine avcısı ordusunun iştahını kabartıyor.


Türkçesi: Şevkiye Çakır