Kıkrina Kuzey Bulgaristan’da Loveç’e yakın küçük bir köy. Ülkenin en sevilen milli kahramanı Vasil Levski’nin yakalandığı köy olarak ün kazanmış. Levski, 19 Şubat 1873 yılında Sofya yakınında asıldı. Her sene bu acı yıldönümü günlerinde vatanseverler Kıkrina’da han önünde yakalandığı yere geliyor ve Vasil Levski’ye saygısını gösteriyor. Bugün Kıkrina köyü 21. yüzyılın temposunda yaşam sürüyor. Balkan dağının eteklerinde bulunan köyün muhtarı İvaniçka Stançeva anlatıyor.

“İl kenti Loveç’ten 18 kilometre doğuya ilerleyerek Sevlievo’nun eski yolunda eşsiz bir manzara eşliğinde Kıkrina’ya varıyoruz. Temiz ve nefis bir hava, şifalı otlar, istirahat yerleriyle turistlere inanılmaz bir göz ve beden ziyafeti sunuluyor. Doğayı seven herkes bu yerlerde birçok kuş türü ve yabani hayvan türü görebilir. Burada nadir olan kara leylekler var ve Paskalevets mevkiinde yuvaları mevcut.

© Fotoğraf: Kıkrina köyü arşivi

Kıkrina köyünün kilisesi.

Kıkrina köyü, 400 yıl önce kurulmuş. Ancak şimdiki yerinden 3 km uzakmış. Loveç- Sevlievo istikametinden geçen Osmanlı askerleri köyü ikiye ayırmış. Bir bölümü bugünkü Brestovo köyüne gitmiş, diğerleri günümüz Kıkrina köyüne yerleşmiş. Burada genç insan kalmadı ne yazık ki. 270 nüfuslu köyde iş için herkes şehirlere çıkıyor. Köyde iki tarım şirketi var- inek çiftliği ve iki koyun çiftliği. Kıkrina köyünin ünü İspanya’da bile biliniyor. Köyden 15 evi, İspanyollar almış. Yaz aylarında köyde İspanyolca duymak olağan. Burada çevre turizmi gelişyiyor, tamir edilen evlerin bir kısmı turistlere açık, bölgede geziler için buradaki evleri konaklamak için kullanıyor.

© Fotoğraf: wikipedia.org

Kıkrina hanı

Kıkrina köyü Bulgaristan’ın Osmanlı’dan kurtuluş mücadelesinde önemli yere sahip. Halkı da bu milli mücadelede yer alır. Vasil Levski’nin yakın sırdaşlarından ve silah dostlarından birisi, Loveç İhtilal Komitesi etkin isimlerinden Hristo Tsonev-Latineca Kıkrina köyünden.
“Kıkrina hanı Levski’ye son sığınak olmuş. 27 Aralık 1872 yılında Türkler tarafından yakalanmadan önce, Vasil Levski bu handa kalmış. Ancak bu olaydan sonra han terkedilmiş, daha sonraları da ateşe verilmiş. 1901 yılında vatansever Bulgarlar hanın bulunduğu yere bir anıt taş dikmiş. 1924 yılında “Vasil Levski” sivil toplum örgütü para bağışı toplamaya başlar ve Kıkrina hanını yeniden inşaa etmek için seferber olur. 10 Mayıs 1931 yılında Kıkrina hanı yeniden faaliyete açılır.

© Fotoğraf: Kıkrina köyü arşivi

Levski'nin anıtı.

Bulgaristan, her yıl 19 Şubat günü, hayatını ülkenin beş yüzyıllık yabancı esaretten kurtuluşuna adamış ve vermiş olan, en yüce evladı Vasil Levski’nin ölümsüz davası önünde saygıyla baş eğiyor. Halkımız tarafından Özgürlük Havarisi olarak adlandırılan Vasil Levski 19 Şubat 1873 günü asıldığı zaman, ölümsüzlüğe adım attı. Kocabalkan eteklerinde, Karlovo kasabasında 18 Temmuz 1837 günü dünyaya gelen Vasil Levski, 1858 yılında İgnatiy adını alarak keşiş oldu, bir yıl sonra ise, Bulgarca dyakon olarak bilinen daha yüksek bir dini unvan aldı. Fakat bu dönemde büyük Bulgar devrimci Georgi Rakovski’nin fikirlerinin etkisiyle, dini faaliyetten vazgeçerek, ülkenin kutruluş mücadelesine katıldı.

Özgürlük Havarisi bu dönemde bütün ülkede, Bulgaristan’ın kurtuluşu için genel halk ayaklanmasını hazırlayacak gizli devrim komiteleri ağı oluşturma fikrini gerçekleştirme yoluna koyuldu.

Bu amaçla ülkeyi baştan başa iki kez dolaştı. Bu gezileri sırasında halk arasında yaygın gerçek siyasi görüşler hakkında bilgi topladı. Bunlar esasında, ilk gizli devrim komitelerinin oluşturulması çalışmalarına başladı. Gizli devrim polisi bir yandan örgüt tüzüğü hükümlerinin uygulanmasını denetlerken, bir yandan da örgütü hainlerden koruyordu. 1872 yılının sonbaharında yaşanan dramatik olaylar, özü ve sonuçları bakımından bu olağanüstü büyük faaliyete sonverdi. O dönemde, Vasil Levski’nin yardımcısı Dimitır Obşti, Levski yasaklamış olmasına rağmen, örgüte gerekli parayı sağlamak amacıyla, Stara Planina’nın– Kocabalkan’ın - Arabakonak Geçidi’nde Osmanlı posta arabasına baskın yaptı. Baskını yapanlar tutuklandıktan sonra, gizli örgütle ilgili bilgiler de elde edildi. Bunlar sonucunda bir zaman sonra, Özgürlük Havarisi – Vasil Levski de Osmanlılar tarafından tutuklandı.

© Fotoğraf: Kıkrina köyü arşivi

Levski anıtı ve tutuklanmasının asırlık şahidi olan karaağaç.

Vasil Levski, geleceğin özgür Bulgaristan’ında hırıstiyan veya müslüman, Bulgar, Türk, Sırp, Rum, Ermeni veya Yahudi olduklarına bakılmaksızın, bütün dini ve etnik topluluklara eşit haklar ve adalet sağlayacak bir siyasi sistemin kurulmasını; gelecekte kurulacak özgür Bulgaristan’da “temiz ve kutsal” bir cumhuriyetin hakim olmasını istiyordu. O’ndan önce bu fikirleri hiçbir eylemci böylesine net ve ardıcıl şekilde ortaya koymamıştı. Vasil Levski 19’uncu yüzyılın ortalarında ve üçüncü çeyreğinde kendi özverili faaliyetiyle çok sayıda yandaş kazanan yüce bir eylemcidir. Bunun için, Özgürlük Havarisi büyük’tür, yüce’dir; her yeni kuşak, kendi kişiliğini onun kişiliğiyle kıyaslamalı; çağcıl politikacı, gerekli niteliklere sahip olmak için, Vasil Levski’nin kişiliğini yakından tanımalıdır.

Çeviri: Sevda Dükkanci