Troyan’da misafirliğe gelenler mutlaka daha evin eşiğinde erik rakısıyla karşılanıyor. Erik rakısı, Troyan’ın her yerinde bütün lokanta ve meyhanelerinde servis ediliyor ve içenlerin moralini artırıyor ve iştahını açıyor. Troyan mezeleri de o kadar lezzetli ki insan rakıdan daha da çok içmesine yol açıyor. Taze sebzeden salatalar, ev keçi ve koyun peyniri, domuz pastırması, düz sosis ve sucuk ve daha neler neler Troyan erik rakısının tadına bakılmasını unutulmaz bir yaşantı kılıyor. Erik rakısı üretimi yüzyıllık gelenekler takip edilerek gerçekleşiyor ve neredeyse sanat sayılıyor. Erik rakısına yerel güzel ve uygulamalı sanatlar müzesinin avlusunda özel bir sergi adanmıştır. Oradan 1871 yılında Macar gezgin Feliks Kranits, yazılarında Troyanlıların çok tatlı yerel erik cinsinden rakı yapma yeteneklerinden bahsediyor. Erik rakısı üretimine ilk önce 16. yüzyılda Troyan manastırı rahiplerinin başladığı, rakı tarifinin de sır olarak saklandığı tahmin ediliyor. Manastırda üretilen erik rakısında ama 40 şifalı ot da bulunduğu biliniyordu. Müzede bulunan sergi söz konusu şifalı otların ayrıntılı tasvirini sergiliyor. 1882 yılında Troyan erik rakısı, Belçika’daki fuarda sertifika ve bronz madalya alarak ilk defa dünyaca tanınıyor. Alkollü içeceğin niteliklerine Papa II. Ioannes-Paulus ve Bill Clinton gibi ünlü kişiler yüksek değer vermiştir. Aslında rakı severler Troyan erik rakısının büyüleyici etkisine dayanamıyor.

© Fotoğraf: Veneta Nikolova

Erik rakısının kaynatılmasına kullanılan kazan.

Geçenlerde Troyan erik rakısıyla ilgili ilginç bir hikaye vardı. Onu müze müdürü Eleonora Avcieva şöyle anlatıyor: “1928 yılında Troyan’ın Lomets köyünde meyhanelerin kapatılması için bir referandum yapıldı. Bu kadar büyük miktarda rakı üretildikten sonra bu rakının hem ev şartlarında, hem de kamu yerlerinde tüketilmeliydi. Referanduma katılanların 115’i meyhanelerin kapatılmasından yanaydı, ancak 7’si buna karşıydı. Ancak sonuçlar çok kısa vadeli çıkmış, çünkü bu girişimi başlatanlar için beklenmedik bir etki belirmiş. Kamu yerlerinde rakı içemeyi sevenler, kendi köyünde rakı içemeyince komşu köyleri dolaşmaya başlamış ve bazen günlerce evine dönmüyorlarmış. Bu ise ciddi aile skandallarına yol açmış. Yani gelenekler o kadar kolay bir şekilde silinemiyor.”

© Fotoğraf: Veneta Nkolova

Zanaatler ve uygulamalı sanatlar müzesi.

Her sonbahar Troyan şehrine yurtiçinden ve yurtdışından binlerce turist erik rakısı festivaline katılmak üzere geliyor. Festival programında folklor gösterileri, Troyan mezeleri tatmaları, rakı fıkraları anlatmaları ve rakı içme yarışmaları. Erik rakısının bir kez tadına bakan, daha çok istiyor her zaman. Güzel Troyan erik raksının sırrı nedir? Yerel uzmanlara göre bu rakının hazırlandığı kabın büyüklüğüne bağlıdır. Fermentasyon kabının ne kadar büyükse, rakı da o kadar kaliteli olacak. Ama erik rakısının tadına bakmak için en önemli şartlar, iyi moral ve Koca Balkan’da bulacağınız iyi dostlardır.

Türkçesi: Rayna İvanova