Moldova’nın Gagavuz Yeri Özerk Bölgesinde düzenlenen rederandum sonuçu şu durum ortaya çıktı. Gagavuz Yeri’nin de henüz dahil olduğu Moldova Cumhuriyeti, Avrupa entegrasyonunu Avrupa Birliği üyeliği ile taçlandırırsa, bağımsızlıktan yana oyunu kullananların oranı neredeyse yüzde 98, karşı olanlar ise yüzde 2 oranından az. Gagavuzların tutumu konusunda sonuçlar ve görüşler ortada. Bulgaristan, Polonya, Ukrayna ve Belçikalı gözlemciler de buna vurgu yaptı. Gagavuz Başkan Mihail Formuzal’ın da belirttiği gibi, “Son 20 yıldır Gagavuzlar arasında buna benzer birlik görülmemiştir”

Eğer Moldova, AB üyesi olursa, Gagavuzlar bağımsızlık talebinde bulunacaklar! Evet?
Ülkemizde medya ile ilginç şeyler oluyor. Ukrayna’dan söz olunca herkes Maydanadan ve muhalefetten söz ediyor ve konuşuyor.Ancak Gagavuzlardan neredeyse hiç kimse bahsetmiyor.Aslında gerçek şu. Jeopolitik nedenlerden dolayı Gagavuzlar Türkiye, Yunanistan, Rusya, Ukrayna, Romanya ve Bulgaristan arasında gidip geliyor, ki bu ülkelerden her biri onları asimile etmeye çalışıyor. Bazı ülkeler başarılı olurken, diğerleri engel ile karşılaşıyor.Romanya şöyle konuşuyor, Moskova,  Avrupa Birliği seçiminden dolayı, Moldova’ya baskı uyguluyor. Ancak tersinden de emin değilim. Moldova, Rusya, Belarus ve Kazakistan’dan oluşan Gümrük Birliğine dahil edilirse, Romen ve Gagavuzlar arasında sorunların yok olacağından.

Aslında Moldova Gagavuz Yeri (Gagavuziya), serbestliği ve girişimciliğinden dolayı Ukrayna’nın Kırım Özerk Cumhuriyetini andırıyor. Gagavuzyanın tutumu, Ukrayna’nın Güneydoğusu için bir örnek oluşturuyor. Gagavuzlar, gelecekte Gümrik Birliği çerçevesinde şimdiki Ukrayna bölgesinden soydaşlarıyla birleşmeyi umut ediyorlar. Avrupa’da yabancı kimliğe saygı gösterme adeti vardır. Ve tabii ki, milliyetçi Trayan Bısesku “Romenlerin oluşturduğu denizden” bahsettiği takdirde, Gagavuzlar gittikçe daha da tedirgin olacak..

Galiba başka bir şey gerekiyor?
Mesela bir İsviçre’de bu işler nasıl çalışıyor? İsveçlilerin yaşadığı Alant dağlarının bulunduğu Finlanda’da nedir durum? Tabii ki bu sorunların çözüm bulduğu başka bölgelerin oldğunu da söylemeye gerek yok. Belki de orada ihanetçileri aramaktan vazgeçtikleri veya bütün bir milleti “ salak” yerine koymaktan vazgeçtikleri için. Bu konuda Moldova’daki Romenlerin de kendi tutumu üzerinde daha çok çalışmaları gerekiyor.

“Avrupa seçimi” perspektifi Moldova’ya ekeonomik büyüme getirecek mi ?
Komşu Romanya bile, ki bu ülke artık AB üyesi, yoksul bir ülke durumana düştü. Avrupa Birliği devamlı kriz içersinde olduğu için ufukta krizden çıkış yolu görünmüyor. Moldova’nın ekonomik gelişmesinin temeli olan tarımdaki kalkınma, ki bunu AB talep ediyor, gerçekleşmeyecek, çünkü Avrupa kendi ürününe sahiptir.
İki millet Gagavuz ve Romenler de son derece agresif ve açık sözlüdürler. Birileri Bizans sınır askeri, diğerleri ise Kont Drakula’nın torunları.Onlar kendi tarihiyle gurur duyuyor ve son derece impulsifler. Drakula, Türk savaşlarından bir gazi, Gagavuzlar ise Ortodoks Türklerdir. Bu durumda tarih birkaç yüzyıl çerçevesinde devrim yaşayacaktır. “Salaksız” ve “Kötülüksüz” imparatorluklar.

Türkçesi: Şevkiye Çakır