Ukrayna’daki krizin Bulgaristan ekonomisi için yarattığı muhtemel tehlikeler, çığ gibi artıyor. Negatif yöndeki etkiyi bugün itibari ile öngörmek ne kadar zor görünse de Rusya hakkında yaptırımların uygulanmasının ikili ticaretin hacmine 5 milyar avroluk darbe indireceği ortadadır. Rusya ve Ukrayna, Bulgaristan’ın AB haricindeki 4 en büyük ticaret ortağı arasında yer almaktadır. Esas tehlike, Bulgaristan’ın Rus gazı tedariklerine olan sıkı bağımlılığından dolayı enerji piyasasında çöküş yaşanması senaryosu ile alakalı olmaktadır. Ayrıca yatırım akışı, turizm, emlak piyasaı, şarap, ilaç ve diğer türden mal ihracatı, rublenin değer kaybından dolayı zarar görecek.

Bulgaristan’ın Rusya’ya yönelik ihracatı Ukrayna üzerinden geçiyor

Brüksel ve Mosokova arasında oluşan gerginliği yorumlayan Başbakan Plamen Oreşarski, “Rusya’ya yaptırımların uygulanması, kimsenin yararına olan bir çözüm değildir” dedi. Rusya, üçüncü ülkelerle yapılan ticarette Türkiye’nin ardından 2. sırada yer alıyor. 2013 yılında Sofya ve Moskova arasındaki ticaretin hacmi 5 milyar avro tutarındadır. Rusya’dan yapılan ithalatta doğal gaz ve petrol en büyük pay alırken Bulgaristan’ın ihracatında eczacılık ve makina sanayiinin payı en büyüktür. Bulgaristan ve Ukrayna arasındaki ticaretin hacmi ise 1 milyar avro olmak üzere daha düşüktür. İhracatın esas kalemini ise petrol ürünleri ve ilaç malzemeleri oluşturuyor. Bulgaristan Ticaret ve Sanayi Odası, Bulgar şirketlerinin Ukrayna’daki krizden dolayı uygulanmayan sözleşmelerden dolayı artık zarar görmekte oldukları yönünde uyardı. Moskova’ya ekonomik yaptırımların uygulanmaması halinde bile Bulgaristan için esas sorun, Rusya’ya yönelik ihracatın neredeyse tamamının Ukrayna üzerinden geçmesidir. Ayrıca sermaye çekilişi ve Rus rublesinin değer kaybetmesi, Rusya piyasasında çalışan Bulgar şirketlerini kötü yönde etkileyecek.

Gaz, petrol, nükleer yakıt

Bulgaristan’ın bütün enerji taşıyıcıları Rusya’dan geliyor. Enerji kaynaklarımızın yüzde 80’inden fazlası Rusya’ya bağlı olmaktadır. Doğal gaz için en büyük tehlike mevcuttur, fakat şimdilik tedariklerde sıkıntı yaşanmıyor. “Kozloduy” santralinin kullandığı nükleer yakıt da Rusya’dan geliyor, ancak uzmanlara göre santralde 2 yıllık yedekler mevcuttur. Uranyumun yolu Ukrayna’dan geçiyorsa da gerekirse diğer güzergahlar veya uçaklar da kullanılabilir.

Emlak ve turizm sektörlerine Rusya ve Ukrayna’dan yapılan yatırımlar

Emlak ve turizm sektörlerinde Karadeniz’in her iki tarafında endişe duyuluyor. Ruslar yıllardır bizde gayri menkullere yapılan yatırımların başını çekiyorlar. Turizme gelince de hem Rusya hem Ukrayna, en çok turistin geldiği 5 ülke arasında yer alıyorlar. Öte yandan uzmanlar krizin Bulgaristan’a bir yandan fırsat sağlayacağını ve şimdi Kırım’da tatil yapan turistlerin Bulgaristan’a kayacaklarını söylüyorlar. 2013 yılında ülkemize gelen Rus turistlerinin sayısı 700 bini, Ukrayna’dan gelenlerin sayısı ise 200 bini buldu. Sektör temsilcileri, AB’nin Ukrayna’ya yeşil ışık yakması ve vizelerin kalkmasının Bulgaristan’ın turizm sektörüne yarar sağlayacağını vurguluyorlar.

Bulgaristan’ın yaptığı ihracat ve rublenin değer kaybı

Rus rublesinin değer kaybetmesi, Rusya piyasasında satılan Bulgar malları için tehlikelidir. İhracatımızın yüzde 2,5’unu teşkil eden şaraplarımız, ithalatçıların artan giderlerinden dolayı zamlanarak oradaki kızgın rekabet ortamında aynı satışı gerçekleştirmekte zorlanacak. Aynı şey ilaç sektörü için de geçerlidir. Eczacılık sektöründeki zararlar en büyük olacak, zira Moskova ile yapılan ilaç ticaretinin yıllık tutarı, yüzlerce milyon avroyu buluyor.

Çeviri  : Tanya Blagova