Parayla satın alınmayan, çok parayla satın alınıyor diye eski bir atasözü vardır. Acaba kamuya açık bilgilerin büyük para miktarının kaynağı olabileceği aklımıza gelmiş midir? Sadece son iki yılda insanoğlu tarihindeki bütün verilerin yüzde 90’ı yaratılmıştır. Bunlar da, yeni bilgi çağının temelinde yatıyor. Devlet ve belediye makamlarının ve kamu kurumlarının, topladıkları bilgileri özel ve gizli bilgiler hariç internete yüklemleri toplum çıkarına olurdu. Avrupa Komisyonu, bundan Avrupa ekonomisi için çıkarın yılda 140 milyar olacağını hesaplamıştır.

“Açık veriler” sadece istatistik değil. Veriler, mekan, ulaşım, çevre, bilim, kültür ve maliye konularında, yani herhangi bir konuda verilerdir” diye açıkladı Bulgaristan Radyosu için İvaylo Yayciev. Kendisi, İngiltere’nin Oxford Üniversitesi’nde diplomasi alanında master yapan politologdur. 2013 yılında Stat.io adlı İngiliz açık veriler şirketi ile çalışmıştır.

İşte İvaylo Yayciev neler anlattı: “Açık veriler nedir? Kriterler vardır. Veriler ücretsiz olmalı. Bundan başka veriler düzenli ve kolay ulaşılır olmalı. En kötü durumda veriler “pdf” şeklindedir. Verilerin, bilgisayardan işlenebilmesi çok önemli bir koşuldur.”

İvaylo Yayciev’e göre açık veriler, gereksinimlere uygun olarak enerji tüketimini düzenleyen ve yeni teknolojiler vasıtasıyla sosyal dahil etme imkanları sağlayan “akıllı şehirler” yaratılmasında çok önemlidir. Dahası da var. Onlar, eğitim, tüketicinin korunması ve sağlık gibi sektörleri etkiliyor. Açık veriler çok yakında ortaya çıktı. 2009 yılında sadece İngiltere ve ABD’nin kullanıma açık verileri vardı. 2013 yılında açık verileri olan 40 ülke ve 300’ün üzerinde şehir ve bölge vardır. Bulgaristan, bu sürecin bir parçasıdır. Bulgaristan, açık hükümet için ortaklık girişimine katılan ülkelerden biridir ve belli bir anda açık verilerin yayınlanmasına geçmelidir. Açık veriler, sıradan vatandaşlar tarafından nasıl kullanılabiliyor?

İvaylo Yayciev, şunları da izah etti: “Açık veriler için üç ana gerekçe vardır. Bunlardan birincisi onların şeffaflık yarattığıdır. Diğeri de onların güçlü ekonomik kaynak olduğudur. Açık veriler, farklı bir şekilde diğer özel veya kamu verileri ile beraber olabilir. 2020 yılına kadar verilerin açılmasında Avrupa ekonomisine yaklaşık 206 milyar avro dahil olurdu. Bulgaristan’a gelince para miktarı, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya göre 1.5 milyar avrodur. Bu rakam, Avrupa kaynaklarından yaklaşık yüzde 15 oranındadır.”

“Kamu verilerinin yeniden kullanılması için direktif, devletlerden vatandaşları için verilerini açmalarını gerektiren bir Avrupa direktifidir. Bulgar Avrupa milletvekili İvaylo Kalfin’in bunun için ciddi katkısı vardı.

İvaylo Yayciev, şunları da açıkladı: “Açık veriler terimi, buna vatandaşlarla bağlantısını pekiştirme imkanı gözüyle bakan ve ekonomik büyümeyi artırmak isteyen hükümetler ve de sivil toplum örgütleri arasında daha da popüler oluyor. Tam bununla uğraşan enstitüler kuruldu. Ağın kurucusu olan Tim Berners-Lee için bu özel bir davadır. Avrupa Komisyonu bu konuda çalışıyor, gazeteciler de açık verilere daha da büyük bir dikkat veriyor. Bulgaristan’da çok insanın bloglarda yazdığı çok güzeldir. Orası, açık verilerin potansiyeli olduğu yerdir. Girişim amacı için değil, toplumun çıkarı için aplikasyonlar geliştiren genç insanlar vardır ve onlar da bu sürece ivme kazandırıyor. Ülkemize gelince, idare, bu konu üzerinde çalışıyor. Açık veriler, “2020 Milli Stratejisi” ve bu yılın mart ayının sonunda yayımlanan “Kamu İdaresi Stratejisi”nin temelinde yatıyor. Sorun, bu verilerin toplum tarafından aranmamasından ibarettir. Bu Avrupa direktifinin dünyada ve ülkemizde uygulanmasının nasıl gelişeceği ama belli değildir. Burada yeniden toplumun kendi rolü var, çünkü veriler farklı şekillerde açık olabiliyor ve bunun etkinliği de farklı olabiliyor. Eğer toplum açık verilere hızlı ve kolay ulaşım gerektirmezse sadece bir internet sitesi oluşturmuş olacağız ve bu seviyede kalacağız. Açık verilerin potansiyeli göz önüne alınırsa bu çok yazık olurdu” diye noktalıyor sözlerini genç politolog İvaylo Yayciev.

Çeviri: Rayna İvanova