6 Eylül Bulgaristan tarihinde önemli yere sahiptir. 1885 yılında Bulgaristan Prensliğinin Rumeli-i Şarki (Doğu Rumeli) vilayetinde birleşmesi, bugün tarihte romantik bir dönem olarak kabul ediliyor. Birleşme olayı, devlet ve siyasi sonuçları doğurduğu somut bir tarihi olaydan milli sembole dönüştü.

1878 Osmanlı esaretinden Kurtuluşundan yedi yıl sonra Sıra Dağlarının (Stara planina) iki tarafında yaşayan Bulgarlar, Büyük Güçlerin hazırladığı ve Bulgaristan topraklarını parçalayan Berlin Antlaşmasına meydan okuyor.

Tarihçi Profesör Andrey Pantev, 129 yıl önceki olaylara ışık tutuyor:

“Bu dönemde meydana gelen olaylar, Bulgar ve Avrupa siyasi tarih sayfalarında yer alıyor. Sıra Dağların güneyinde yapay ülke Rumeli- i Şarki (Doğu Rumelinin) yaratılmasının amacı, sadece Bulgaristan Prensliğinin zayıflatılması değil aynı zamanda da, bir yapay milletin meydana getirilmesidir. Aynen Lübnan, Suriye ve Mısır’da olduğu gibi Doğu Rumeli çok özel bir yapıya sahip. Amaç, sadece ayrı ve özel bir ülkenin kurulması değil, aynı zamanda Bulgarlar, Yunanlılar, Türk, Ermeni ve Yahudilerin biraraya geldiği Rumeli millletinin yaratılmasıdır.

Böylece 6 Eylül sabahı Plovdiv, çok ilginç bir haberle uyanıyor. Rumeli-i Şarki vilayetini alâkadar eden Berlin Antlaşması geçersiz olmuştur. İki Bulgar devleti birleşme yolunu seçmiştir. Bu olay, irade, siyasi ve diplomasinin bir araya geldiği muhteşem oluşumdur. Prenslik ordusu Doğu Rumeli’ye giriyor.

Birleşmede tarih dersin dışında bir barışcıl ve kültürel başarı yatıyor, Slivnitsa yakınlarında akan kana rağmen, çünkü burada Bulgar ordusu bir mucizeye imza atıyor. Sırp Kralı Milan, Bulgaristan’a saldırıyor. Bulgar ordusunun Sırp ordusu karşısında elde ettiği başarı, Birleşme yanlıların “ekmeğine yağ sürüyor”.

Profesör Pantev, Bulgaristan’ın Birleşmesinin verdiği derslerden bir tanesini hatırlatıyor:

“Petko Karavelov, Stefan Stambolov ve bizzat Birinci Prens Alkesandır Batenberg ve Plovdiv’teki Birleşme yanlıları, bu olayı farklı açıdan değerlendirmişler. Ancak Birleşme gerçek olunca, kimse kimseye “kusur bağlamadan” bu olayın ardında durmuş ve birleşmiştir.” Doğu Rumeli vilayeti, Bulgaristan Prensliğine nazaran yaşamak için daha iyi şartlar sunmaktadır. Daha düzgündür. Plovdiv, pek dikkat çekici olmayan Sofya’ya nazaran daha güzeldir. Burada oğlanlar askere gitmiyor, burada yüksek vergiler ödenmiyor. Tüm esnaflar üç kıtaya yerleşen Osmanlı İmparatorluğu pazarlarında önceliklere sahiptir.

Çeviri: Şevkiye Çakır