Eylül ayının sonuna kadar Plovdiv “Boris Hristov” Kültür Evinde “Paralar anlatıyor” sergisi görülebilir. Serginin organizatörlerinden Vesela Nojarova: “Bu, son derece ilginç ve tipik olmayan bir sergidir, ki burada Bulgar kağıt paralarının üzerindeki şahısların tarihi anlatılıyor. Sözde bu şahısların hepsi çok ünlüdür, aynı zamanda bizler, uzmanlar için bile tanımadık geldi.” diye anlatıyor. Söz konusu sergide Bulgar halkının koruyucusu sayılan Aziz İvan Rilski, Bulgar Rönesansı zamanından Paysiy Hilendarski ve Petar Beron, siyasetçi Stefan Satmbolov, yazar Aleko Konstantinov, şair Penço Slaveykov, ressam İvan Milev. Yedi toplum ve siyaset adamı bugünkü kağıt paralarını süslemektedir.

“Sergi fikrinin sahibi meslekdaşımız ve kültür alanında yönetmen Yuriy Vılkovski’dir. Dublin’de bir sergi sırasında diğer katılımcılarla birlikte akşam yemeğine davet ediliyor. Yemekte herkes Bulgaristan’ı merak ediyor ve bişeyler anlatmasını rica ediyorlar. Bir anda aklına cebinden parayı çıkarmak ve anlatmak geliyor. Ülkenin tarini kağıt paranın üzerindeki şahıs sayesinde anlatmaya başlıyor. Stefan Stambolov ile başlamış hikayesini anlatmaya, ünlü bir siyasetçi olduğunu ve bu ülke için çok şeyler kazandırdığını paylaşmış. Ardından Penço Slaveykov’ın yer aldığı parayı göstermiş ve büyük bir şair olduğunu anlatmış herkese. Fikir, olağanüstüdür, çünkü cebimizde her gün taşıdığımız kağıtlar üzerinde aslında son derece karmaşık tarih ve önemli olaylar yatıyor. Örneğin, Penço Slaveykov’ın yer aldığı kağıt para üzerinde bir fayton ve aşık olduğı şaire Mara Belçeva görünüyor. Ayrıca paranın üzerinde aşk mektuplarından sözler de yer alıyor. Her kağıt para bir şahisın ötesinde Bulgaristan tarihini anlatıyor.”

Vesela Nojarova, sözüne şöyle devam ediyor:“Eğitim sistemimizde yanlış bir şeyler var, ama sadece orada değil. Yani Bulgaristan’daki müzelerin çalıştığı sistem de yanlış. Söz konusu müzeler tarihimize kalıplaşmış ve eski bir yaklaşım sergiliyorlar. Bazı şeyleri basmakalıp olarak kabul ediyoruz ve “Neden” sorusuna cevap aramıyoruz. Bugün Bulgaristan’daki müzeler gençler için çekici değildir. Bizim sergide bilgisaraydan önce kullanılan daktilo da yer alıyor. İsteyen oturup yazabilir. Veya 50’li yılardan kalan okul masası da var. Sergide Bulgaristan tarihine ilişkin belgesel fimler, farklı televizyon programlardan alınıtılar yayınlanıyor. Aleko Konstantinov’un kişiliği anlatılırken özel kulaklıklardan Niayagara Şelalesinin su sesi de hikayeye eşlik ediyor. Ayrıca Aleko Konstantinov’un oradan Penço Slaveykov’a gönderdiği kart, İvanMilev’in resimileri, 1862 yılında yazılan Petır Beron’un “ Riben bukvar” da sergide özel yere sahip.”

Eylül sonunda sergi sona erdikten sonra, organizatörler, ayrı bölümlerini tarihi şahısın ismini taşıyan okullara hediye etmeyi düşünüyorlar. Böylece kağıt pralar, çağdaş Bulgaristan’da okulun bir parçası olacak.

Çeviri: Şevkiye Çakır