Bulgaristan’da gelenek üzerine evlat edinme gizleniyor. Bunun nedenleri farklıdır – çocuğun sevgisinden mahrum kalma korkusu, çocuk sahibi olamamanın belli olacağı kaygıları, komşuların dedikodusundan korku. Son zamanlarda ancak evlat edinenler daha sık gerçeği açık bir şekilde paylaşmaya karar veriyor. Bu, toplumun, evlat edinmenin utanç verici veya korkunç bir şey olmadığını, tam tersi layık bir şey olduğunu anlama şansıdır. Tabii, neden barış zamanında ebeveynleri olmayan çocuk sayısının bu kadar büyük olduğu ve bu olayın önlenmesi için neden çalışılmadığı, başka bir meseledir.

Devlet Çocuk Esirgeme Kurumu’nun verilerine göre Temmuz 2014 tarihine doğru evlat edinme için bekleyenler bin 567 kişidir, evlatlık olma için bekleyen çocuklar ise 3 bin 248’dir. Bu rakama ebeveynleri evlat edinmeye razı olmayan ve düzenli belgeleri olmayan çocuklar girmiyor. Bulgaristan Evlatlık ve Evlat Edinen Derneği’nden hukukçu Rositsa İvanova, “Maalesef, bekleme listesinde yer alan evlat edinmek isteyenlerin sayısının 2008 yılına nazaran yarı yarıya azalması eğilimi var. Oysa evlatlık sayısı artıyor” diye söylüyor.

Bu istatistik verilerine rağmen son günlerde ülkemizde evlat edinme ile ilgili yolsuzluk skandalı patladı. Medyalarda yer alan yazılara göre hayal ettiği evlatlığa 5 ile 15 bin avro arasında rüşvet karşılığında kavuşuyormuş. Özel bir televizyon, evlat edinen rolüne giren bir gazeteci önünde yolsuzluk şemasını ortaya koyan bir avukatın gizli çekimlerini yaptı.

“Yolsuzluk sinyali olduğunda ihbar, derhal ilgili makamlar tarafından soruşturulmalı, diye yorumluyor Rositsa İvanova. Bu suçlar için susmamalıdır. Bütün evlat edinmek isteyenlere tavsiyemiz, eğer onların böyle verileri varsa derhal ilgili organlara bilgi vermeleridir. Öte yandan evlat edinenler, böyle bir şemaya katıldığı zaman onlar da suç işliyor ve bunu bizimle paylaşmaktan kaçınıyor.”

Rositsa İvanova’ya göre evlat edinme alanındaki yasalarda ciddi değişikliklere gerek yok. Devletin iyi geliştirilmiş mekanizmaları var. Ama evlat edinme süreci iyileştirilmeli ve her şeyden önce formaliteler giderilmeli, adaylar bekleme listesine dahil edilmeden daha derin değerlendirilmeli.

Rositsa İvanova şunları da açıklıyor: “Sık sık bize motivasyonu pek yerinde olamayan insanlar geliyor. Bazen onlar bencillikten yola çıkıyor ve mutlaka ve mutlaka ebeveyn olmak istiyor. Ondan sonra olası zorluklar ve gerekli sorumluluktan haberdar olamayan evlat edinenlerin ailesinde sorunlar gelince sıklıkla çöküşler yaşanıyor. Ebeveyn, “ben bu çocukla başa çıkamıyorum, bu çocuk kötü, agresif ve terbiyesizdir” diyor. Bu ebeveynler, evlat edinmeyi sonsuz bir masal olarak tasavvur etmiştir.”

Bazen reel olmayan beklentiler, evlat edinmeye son verilmesi ve çocukların yeni bir sarsıntı yaşaması için temel oluşturuyor. Bu yüzden aday evlat edinenlerin eğitimi, daha pratik bir yönde değiştirilmeli.

“Ebeveynler, özellikle daha büyük bir çocuk evlat edindikleri zaman bütün sorunlarla başa çıkmaya hazır değildir. Bu çocuk, aileye şimdiye kadarki hayat ve zihniyeti ile geliyor. Çok sevgiyle kabul edilmesine rağmen bu çocuk için ortam yenidir ve değişiklik şok niteliğindedir. Sıklıkla çocuklar bu değişikliğe agresif bir tavır ile tepki veriyor” diye paylaşıyor Rositsa İvanova.

Bunun gibi anlarda evlat edinenler, kendilerini uygun olmayan ebeveynler olmakla suçluyor ve yardım arıyor. Bu, aday evlat edinenlerin eğitiminin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Bu yüzden bu yıl Bulgaristan Evlatlık ve Evlat Edinen Derneği ve Milli Çocuk Ağı, diğer etkinlikleri yanı sıra ilk olarak Milli Evlat Edinme İçin Bilgilendirme Günü de düzenledi. Uzmanların yardımına başvurarak evlat edinme, meydan okumalarla dolu ama müthiş bir yolculuk haline gelebiliyor.

Çeviri: Rayna İvanova