Başbakan Boyko Borisov’un ikinci sağmerkeziyetçi hükümeti iki ay süren tereddütler, müzakereler ve yoğun işten sonra, nihayet kendi gücüne inandı ve en acil ve ciddi sorunlardan biri olan sağlık sektörü ve sosyal reformların icrasına başladı.Geçen Ekim ayında seçimlerde de bu alandaki vaatler de GERB partisine zafer getirmişti. Önce radikal bir şekilde emeklilik sistemini değiştirmeye geçti, parlamento bunu onaylasa da, kamudan ve siyasilerden gelen tepki üzerine Başbakan emekilik raformunı reforme ederek dondurma kararı aldı. Çözümün netleşmesi için, çelişki ve pürüzlerin ortadan kaldırılması beklenilecek.

Aynı zamanda dinamik, iddialı ve çok tartışılan bir isim olan Sağlık Bakanı doktor Petır Moskov, sağlık sistemini kökten ve yeni baştan değiştirecek bir dizi değişikliği yavaş, yavaş topluma ve siyasi arenaya sundu. Sağlık sisteminin kökten değişmesi gerçeği ortada. Doktorlar, hastalar, hastaneler, sağlık kasası ve tüm taralar memnun değil ve birbirini suçlamaya devam ediyor.

Problemin derinliğini kanıtlayan bir çok delil var ortada. Bu yıl 7.3 milyon Bulgaristan vatandaşının sağlık hizmetleri için 2 milyar eurodan az bir para ayrıldı. Bu da kişi başına 240 euroya denk geliyor. Halkın dörtte birinde sağlık sigortası yok. Son dokuz yılda bu kaynaklar üç kat arttı. Ancak AB’de sağlık için GSYH’nın %9’u ayrılırken, Bulgaristan’da bu oranın %4 olması çok yetersiz kalıyor.

Bulgaristan vatandaşları Avrupa’da en kısa ortalama ömrü olan ve en çok hastanede yatan toplumdur. Ayrıca Bulgaristan’da eğitim alan genç doktorların %60’ı yurtdışına gitmeyi tercih ediyor, burada kalan hekimlerin ortalama yaşı ise 55.

Sağlık Bakanı Moskov, acil sorunları bir an önce çözmek ve komple kararlar almak istiyor. Nisan ayına kadar gereken mevzuat değişikliğini meclise sunmak istiyor. Doktor bakanın niyetleri, sağlık sisteminde tekelciliği önlemeye yönelik Fransız modelini değiştirmek istiyor. Şimdiye kadar vatandaş gelirlerinin %8’ini Sağlık Kasasına ödemek zorundaydı. Ek olarak da özel emeklilik fonlarına sigorta ödeyebiliyrdu. Sağ görüşlü bakan, devlet sağlık kasasının üstlendiği önemli hastalıkların %93’ü dışında, ikinci bir ek basamak da oluşturulmasını istiyor. Bu ek basamağın özel fonlardan alınamsı teklif ediliyor. Özel ve devlet hastanelerinde bazen şüphe uyandıran finansmanalrın, aile hekimleri ve özel muhayenelere aktarılmasını da tekif ediyor. Buna rağmen meclisin kabul ettiği 2015 bütçesinde, sağlık sigorta aidatının %8 kalacağı hüküm edildi.

İlk tepkiler çelişkili oldu. Bazı hekim birlikleri teklifleri onayladı, hasta birlikleri de destekledi. Ancak reformalrla ilgili bir arpa boyu yol atılmadan önce en güçlü kurum olan Bulgar Hekimler Birliği Sağlık kasası ile kıyasıya bir tartışmaya girdi. Birlik, yıllık olarak kasa ile anlaşma imzalamalı, ancak devlet tekelinin zor kabul edeceği dayatmalar sundu ve işler yokuşa gitti. Son anda çerçeve anlaşması onaylandı.

Sağlık reformları da emeklilik reformlarının bahtsız kaderini paylaşacak mı? Toplumsal baskıya maruz kalarak, meclisten bu kararlar geri dönüyor. Doktor Moskov bu alanda böyle bir ihtimal vermiyor. Genç bakan çok iddialı görünüyor. Bulgaristan vatandaşları için sağlık, paha biçilmez temel ve ilk değerdir.

Çeviri: Sevda Dükkancı