Bulgaristan’ın Rusya’ya neredeyse tam olan enerji bağımlılığı büyük milli ve jeopolitik sorunlarından biridir Bu sorun şimdi Moskova ile Batı arasındaki güçlü karşıkoyma, Sofya ile Kremlin arasında giderek kötüleşen ilişkiler ortamında baş gösteriyor. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin geçen haftaki Bulgaristan ziyaretinde bu soruna en büyük önem vermesi ve Washington’un ülkemizin enerji tedarikatını çeşitlendirme çabalarına tam desteğini vaadetmesi bir rastlantı olmasa gerek. Anlaşılan, stratejik önem taşıyan Balkan yarımadasında NATO’dan bir müttefikinin Rusya’nın iradesi, çıkar ve  keyfine bağımlı bulunması ABD’nin hoşuna gitmiyor.

John Kerry bu yüzden Bulgar yönetimi ile görüşmelerinin sonuçlarını değerlendirirken, suya düşen ‘Güney Akım’ gaz boru hattı, Bulgaristan’ın enerji ekspertizi ve ülkenin nükleer enerji alanında Amerikan Westinghouse Şirketi ile işbirliğine bu kadar büyük ağırlık verdi. Bunu alenen ilan etmemesine rağmen, besbelli ki,John Kerry ve Amerika kaya gazını Bulgaristan’ın enerji sorunlarının çözümü için mümkün çözümlerden biri olarak görüyorlar.Aslında ABD’nin bu konudaki konumu çoktan biliniyor. Amerika, bu alanda faaliyet yürüten bazı büyük Amerikan şirketlerinin Bulgaristan’ın kaya gazı yataklarını işletmesine yardımcı olmaları için bundan birkaç yıl önce başarısız denemede bulundu. O zaman hükümet ve Bulgarların büyük bir bölümü Amerika’nın bu iştahlarına ‘hayır’ dedi ve kaya gazı araştırmalarına tam yasak uyguladı. Kaygısı, bu araştırmaların ülkemizin en verimli bölgelerinde çevreye ve tarıma onarılmaz zararlar getirebileceği ile ilgiliydi.

Başbakan Boyko Borisov, ABD Dışişleri Bakanı Kerry ile düzenlenen ortak basın toplantısında, ülkemizin kaya gazı ile ilgili tutumunun değişmez kaldığını ve teknolojiler insan ve tabiat için tamamen zararsız teknik çözümler önermedikçe böyle kalacağını beyan etti. Bu açıklaması, John Kerry ile müzakereleri sırasında bu konunun ele alınmış olduğunu ve Amerikalıların Sofya’nın tam bu gidişle enerji alanında Rusya’dan bağımsızlığını  sağlayabileceğini diplomatik bir biçimde ima etmiş olduğunu açıkça gösteriyor.

Bulgaristan’ın kaya gazı araştırmalarına karşı şimdiye kadarki kesin olumsuz tutumunun değiştirilme denemelerine tabi olmuş olduğunun yeni bir kanıtı Bulgaristan eski Cumhurbaşkanı ve iktidardaki GERB Partisi’nin koalisyon ortağı olan ABV’nin lideri Georgi Pırvanov’un beyanatlarıdır.Kaya gazı sorununu açıkça ortaya atan Georgi Pırvanov, bu konuda milli referandum yapılmasını ısrarla istedi.

Bulgaristan iktidari genellikle referandumları pek sevmez ve atom enerjisi konusundaki son halk oylamasının gittikçe iki anlamlı olan sorusuna açık cevap verilmemesi için çabalarını esirgemedi.Bu, Boyko Borisov’un ilk hükümeti esnasında oldu.Başbakan Borisov’un ikinci hükümeti sırasında kaya gazı konusunda referandum düzenlenmesi gerektiğini kararlaştırıp kararlaştırmayacağını gelecek gelişmeler gösterecek. Pandora kutusunu kendi açan Boyko Borisov, Bulgarların, Batılı müttefiklerin ve etki sahibi Bulgar çevrecilerinin sıkıntılarını yatıştırmak için gerekli yolu bulmalı. Ülkemizin daha büyük enerji bağımsızlığına, enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesine ihtiyaç duyduğu ise tartışılmaz bir gerçektir.

Çeviri: Neli Dimitrova