Yıl 1876. 17 Mayıs gecesi Romanya’nın Gürgevo kasabasından Bulgar mültecilerinden oluşan bir çete beş asırlık Osmanlı esareti altında boynu bükülen olan ana vatan Bulgaristan’a doğru yola çıkıyor. En önde şair devrimci Hristo Botev - en sevilen milli kahramanlardan biri. Avusturya bandıralı ‘Radetski’ yolcu gemisindekilerine diğer limanlardan da yandaşlar ekleniyor. Çetenin hedefi Nisan ayaklanmasından sonra Vratsa devrimci vilayetine yardımda bulunmak. Kozloduy köyü yakınlarında çete gemiden inip Balkan’a doğru yol tutuyor. ‘Radetski’ müze gemisi müdürü Lüdmila Damyanova anlatıyor:
‘Botev çetesinin inmesinden sonra kaptan Dagobert Englender bir sonraki limana yollanıyor. Orada Türk yetkililerine Kozloduy kıyısında silahlı grubun indiği haberi verilir. Kaptanın ifade vermesi isteniyor. Kaptan ne kendisi, ne mürettebat saldırıya uğramadıklarını söylüyor ve dostça ayrıldıklarını ekliyor. Englender Botev gibi enerjik ve güçlü insana nadir rastlandığını da paylaşıyor’.
Balkan’da fakat çete beklenilen desteği bulamıyor ve Osmanlı ordusu ile ağır çatışmalara giriyor. Eski takvime göre 20 Mayıs, yeni takvime göre 1 Haziran’da Botev vuruluyor. Ölümü yandaşları arasında panik yaratıyor ve bundan sonra dağılıyorlar. Ve böylece kanlara boğulan Nisan Ayaklanmasının son noktası da koyuluyor. Fakat yankıları bütün Avrupa’da yayılıyor. Geleneksel olarak 2 Haziran günü Botev’in ve Bulgaristan’ın bağımsızlığı ve özgürlüğü için hayatını verenleri anmaktayız. ‘Radetski ‘ müze gemisi 1924 yılında imha edilen orijinal geminin kopyasıdır. Ludmila Damyanova ayrıntıları bildiriyor:
‘Radetski’ gemisinin müzeye dönüştürülmesi fikri Botev’in ölümünün 90. Yıl dönümünde gazeteci Lilyana Lozanova tarafından öne sürülüyor. Lozanova o sırada öğrenci gazetecisi ‘Septemvriyçe’de çalışıyor. Lozanova 1964 yılında bir kampanya başlatıyor ve iki sene içinde 1 milyon 200 bin Bulgar çocuğu gereken parayı topluyorlar.’
Böylece Ruse tersanesinde geminin kopyası yapılıyor. Günümüzde Kozloduy limanında bulunuyor ve Bulgaristan tarihine ilgi gösteren çocuk ve yetişkini çekiyor.Müdür Damyanova devam ediyor:
‘Tarihçiler Botev ev çetesinin bayrağı ile ne olduğunu bilmiyorlar. Müzemizde bayrağın en eski kopyası olan1966 yılında Vratsa lisesinde dikilen bayrak yer alıyor’.
2011 yılında ‘Radetski’ müze gemisinin temel onarımı yapılır ve o zamandan bu yana turistik gezilere açıktır. Gemide standart öğrenci gezileri, Haziran – Eylül arasında her üçüncü Cumartesi aile gezileri de örgütleniyor.
Tükçesi: Müjgan Baharova
Fotoğraflar: BGNESÖnümüzü aydınlatan hakikat ışığının doğması için zaman zaman fikrilerin çarpışması normal ve gereklidir. Zira insan düşünen bir varlıktır ve doğal olarak düşündüğünü de söyleyecektir. Herkes fikirlerini paylaşınca farklılıklar ortaya çıkacaktır..
İnsanoğlu dünyada birtakım zorluklarla hep sınanmış, sınanmaya da devam edecektir. İnsan hayatının hikmetlerinden birisidir imtihan. Bu hakikate işaret babında Cenâb-ı Allah, çokça okuduğumuz Mülk/Tebareke suresinin 2. ayetinde şöyle buyurmuştur:..
Her ne denli yaşarsa bir kişi, Âkıbet ölmektir onun işi... Böyle özetleyip sonuca bağlıyor şair insanın dünya hayatını. Ve insan, istese de istemese de bu hakikatle bir gün muhakkak yüzleşiyor. Bu büyük hakikatle yüzleşmeyi ve sonrasını şair Yayhya Kemal..
9 Eylül’de, Bulgaristan tarihinde, temelde kökten farklı bir kamu düzeninden diğerine geçişin 80. yıldönümü kutlanıyor - Bulgaristan..