Boyko Borisov’un başında bulunduğu 2. koalisyon hükümeti, geçen yılın sonbahar mevsiminde iktidara geldiğinde birçok önemli toplumsal alanda reform sözünü vermişti. Emeklilik ve sağlık sisteminde reform çalışmalarına yasama düzeyinde start verildi, kolluk kuvetleri ve adalet gibi alanlarda ise reformlarla ilgili tartışmalar hala sürüyor. Bununla birlikte gelişme kaydedilmemekten öte dibe doğru düşüşün ekonomi, kültür ve bilimde feci sorunların yaşanmasına yol açarak sürdüğü bir alan da vardır. O da eğitimdir – hem orta hem yüksek eğitim sistemi.

Son dönemde liseye giriş sınavlarında hiç böylesine kötü sonuçlar görülmemişti, lise mezuniyet imtihanlarında da hiç bu kadar düşük notlar alınmamıştı.

Sofya Üniversitesi Rektörü prof. İvan İlçev’e göre bazı öğrencilerin terbiye seviyesi “vahimdir”. Dahası, yapılan bir araştırmadan alınan sonuçlara göre gençlerin yüzde 60’ı kadarı için en önemli şey okul başarısı, iyi eğitim, başarılı karyer, aile ve akraba gibi temel insani değerler değil, iyi görünmektir.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkına Örgütü verilerine göre Bulgaristan’da eğitim düzeyi, ilk on ülkedeki düzeye yaklaşırsa eğer GSYİH kat be kat büyüyecektir. Bunu Polonya artık ispatladı ve bu eski sosyalist ülkenin ekonomisinin AB içinde en başarılı olanlardan biri olması refah düzeyinin de gayet yüksek olması rastalntı sonucu değildir. Oysa bundan on yıl öncesine kadar Bulgaristan, yabancı yatırımcıları davet ederken nitelikli ve ucuz iş gücünü esas avantaj olarak öne sürüyordu. Günümüzde ülkedeki iş gücü ucuz olmaya devam ediyor, fakat nitelikli olmasını söylemek pek mümkün değildir. İsviçre modelindeki dual orta eğitime geçilmesi fikirleri, somut hale gelirse ürkütücü tablo değişebilir.

Oysa gerçekler sahiden korkutuyor – ülkedeki gençlerin yüzde 22’si kadarı ne çalışıyor, ne okuyor, ne de işe girmeye çalışıyorlar. Gençlerin yüzde 27’sinden fazlasının devamlı işi yok, gençlerdeki işsizlik oranı AB içinde en yüksek olanlar arasındadır. Durum böyle olunca nitelikten, motivasyondan ve uygulamalı yeteneklerden yoksun gençlerin, hayattaki yerini nasıl bulacakları ve neye güvendikleri sorusu doğal olarak akıllarda beliriyor. Aynı zamanda ekonomi, bilgi ve yetenek sahibi genç kadroya son derece muhtaçtır. Rekabet edebilecek mal ve hizmetleri ancak çağdaş bilgi, sanayi ve biyo teknolojileri ile üretmek mümkün olmaktadır.

Bulgar gençlerinde eğitim seviyesinin devamlı düşmesinin pek çok nedeni var. Durumun böyle olmasında öğretmenlerin de eğitim programlarının da, ebeveynlerin de, öğrencilerin de suçu var. Oysa ülke nüfusu her yıl orta büyüklükteki bir şehrin sakin sayısı kadar azalırken, geri kalan nüfus ise hızla yaşlanırken gençlerin eğitim ve terbiyesi ile ilgili problemler, Bulgar milletinin varlığını sürdürmesi açısından dahi kilit önem kazanıyor.

Çeviri: Tanya Blagova