'Umut, inanç, aşk zamanı. Ve akılsızlık.O dönemde Bağımzıs üniversiteliler dernekleri ve 'Ekoglasnost'üyesi Petko Kovaçev işte öyle niteliyor 90’lı yılların başlarını. Olaylar bir sel gibi geliyor. Devlet Konseyi dağıtılıyor, develet iflas ediyor, üç hükümet değişiyor, Halk Cumhuriyeti , Bulgaristan Cumhuriyeti oluyor.

Herşeye rağmen Bulgar geçiş dönemi barış içinde ve Yuvarlak masada çizilen yolda gelişiyor.1989 Kasım ayında muhalefet tarafından siyasi danışmaların yürütülmesi öneriliyor. İktidardakiler önce reddediyor, ama 14 Aralak'taki mitingi görünce ve Romanya'da olaylardan korkarak razı geliyolar. 3 Ocak - 15 Mayıs 1990 yılı arasında Ulusal Yuvarlak masa 19 kez oturum düzenliyor. Oturumlar canlı olarak Bulgaristan Milli radyosu 'Horizont' programından yayınlanıyorlar.

Altın fonunda açılıştan kayıtlar var. Georgi Pirinski:

'Ulusal yuvarlak masanın tarihi misyonu ülkenin en önemli siyasi, sosyal-ekonomik sorunların çözümüne zemin hazırlamaka. Bunlar hayatın reddettiği totaliter yapıların ortadan kaldırılması için süreler, aşamalar ve yollar belirlenecek. Yuvarlak masanın bu çok önemli rolü ve statüsü sadece karşılıklı güven, yapıcı fikirler ve sorumluluk şartlarında gerçek olabilir.'

Jelü Jelev: 'Temas grubunda hazırlanan metni şimdi yeniden gözden geçiriyoruz. Bazı hususlarda yeteri kadar kesinliklik yok.Bazıları ise sadece dilek gibi duruyor.'

Yuvarlak masa değişikliklerin siaysi çerçevesi üzerinde odaklanıyor. O sırada ekonomik reformlar ve mülk sahipliğinden söz edilmiyor.

Yuvarlak masasın en büyük başarısı Anayasa’nın 1. maddesşnin kaldırılması - BKP'nin önder rolüne ait metnin kaldırılması. Cumhurbaşkanlığı kurumu yürürülüğe giriyor, ordu, polis, mahmeke, diplomasiside siyassizleştirirliyor. Büyük Millet Meclisi seçimlerinin yapılamsı kararı veriliyor. DS gizli servisin 6. bölümü kapatılıyor. 12 Mart günü üç belge imzalanıyor - Yuvarlak masanın statüsü ve rolü, sisyasi sisteme ait ve geçiş döneminin barışçıl geçmesinin garantilenmesine ait belge.
7 Haziran 1990 seçim öncesi mitingte SDS bir milyondan fazla kişi topladı. 10 Haziran'da ilk serbest seçimler düzenlendi. BSP 400 koltuklu meclisten 211 koltuğu kazanıyor. Seçim sonuçlarına tepkiler gecikmşyor. SDS seçimlerin manipule edildiğini iddia ediyor, ki bu 1997 yılında Başsavcılık tarafından kanıtlanıyor.4 Temmuzda protestolar başlıyor, kamp düzenleniyor.

6 Temmuz’da 'Tanklar gelsin' repliğinden dolayı o sırada cumhurbaşkanı olan Petır Mladenov istifa ediyor. 1990 yaz aylarında Parti evinin çatısından yıldızın kaldırılması kararı alınıyori ama işler erteleniyor. 26 Ağustos'ta Parti evinde yangın çıkıyor.Yıllar sonra Parti evinin kasten yakıldığı meydana çıktı. Ama içerdeki belgelerin yandı mı, yoksa çıkarıldı mı bu günümüze dek anlaşılmadı. Böyle koşullarda Büyük Millet Meclisi yeni Bulgar Anayasasını yazıp onaylıyor. Protestolara rağmen yeni belge 12 Temmuz 1991 yılında kabul ediliyor.   

Türkçesi Müjgan Baharova

Fotoğraflar:arşiv