Turizm Bulgaristan’da hem klasik, hem siyasi anlamda büyük rağbet görüyor. Yerel seçimler yaklaştıkça giderek daha çok Bulgar ya ikamet edilmeyen evlere yerleşmeyi, ya da 40-50 kişi aynı adrese kaydolunmayı kararlaştırır. ‘Seçim turizmi’ adını verdiğimiz bu gelişme son on yılda geniş boyutlara ulaştı. Yasamacı, bunun kısıtlanması için altı aylık ikametgah yeri gereğini çıkarttı. Son yıllarda sivil kayıt yasasına da dağişiklikler getirilerek, olası suiistimallere karşı mülkiyet veya anlaşmalı kiralık ilişkilerini kanıtlayıcı belgeler, ilgili konutun büyüklüğü ile bunda yaşayanların sayısı arasında orantı kriteri uygulanarak seçmenlerin gerçekten ilgili yerleşim yerinde yaşadıklarını gösteren belgeler gereği çıkarıldı. Kurumların uygulayacağı denetimle ilgili olarak yasal zorunluluklar da uygulandı.

Bu yılki yerel seçimlerin yaklaşması ile çok büyük ihlaller saptandı. Medyanın bu konuda bilgi vermesinden sonra savcılık işe karıştı. Adres kaydı yasasına göre belediye başkanları, valiler, İçişleri Bakanlığı görevlileri, istemlere uyulup uyulmaması konusunda denetim uygulanması yetkisine sahiptir.

‘Saydamlık’ Derneği ise ‘seçim turizmi’ olgusunun bu sonbaharda düzenlenecek yerel seçimlere adanmış olan ‘Tetikte olan Belediyeler’ enformasyon bülteninin ilk yayınında analizini yaptı.

Dr. Vanya Nuşeva şunları anlattı:

‘MRRB – GRAO’ya resmi sonuçlar konusunda başvurarak, yıllar içinde kıyaslama yapmak istedik. Ocak-Mayıs 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin verilere dayalı olarak yurt kapsamında kayıt artışının 1.3 defa olduğu sonucuna vardık. Bazı belediyelerde adres kayıtları gerçekten çok büyük ölçüde artmıştır. Örneğin Vidin eyaletinin Gramata belediyesinde 22-23 defa, Küstendil’in Treklyano belediyesinde 20, Vratsa eyaletinin Borovan belediyesinde ise 16 defa artmıştır.

Toplam 265 belediyeden 98’inde şimdiki ikametgah kayıtlarında önemli değişiklikler gerçekleştirilmiştir ve geçen yıla kıyasla artış 2 ile 23 defa arasındadır. Dr. Vanya Nuşeva’ya göre adres kayıtları iki tür bölgeye yoğunlaşmıştır. Varna ve Burgas eyaletleri gibi olanlar turizm ve ticaretle ilgili . ekonomik bakımdan gelişmiş bölgelerdir, ayrıca Sofya yakınındaki lojistikle ilgili olarak da baş göstermiştir.

Yeni adres kayıtları artış gösteren diğer belediyeler ise ekonomik bakımdan çökmüş bölgelerdir ve ekonomik aktiflik için temel kaynak, doğal kayıtlara veya belediye topraklarına erişim sayılır. Bunlar Vidin, Montana ve Küstendil belediyeleridir.

Dr. Nuşeva devamla şunları belirtiyor:

‘Yoğun ekonomik faaliyet gerçekleştirilen denize yakın bölgelerde yeniden buna benzer bir olguya tanık oluyoruz. Siyasi partiler, ekonomik olarak perspektifli olan belediyelerdeki yönetim organlarında etki yaratmada iktisadi bir yarar görüyor. Ekonomik bakımdan kötü gelişen bölgelerde halk ciddi bir iktisadi baskıya tabidir, büyük kesimi yoksulluk içinde yaşıyor ve siyasi partiler tarafından benzer şeyler için baskı uygulanır. Bu bölgelerde kullanılabilen tek kaynaklar doğal kaynaklardır. ‘

Seçim turizmine karşı koyulması için uzmanlar kurumların yasaya tamamiyle uymalarını, adres kayıtları konusunda denetim yetkileri olan bütün kurumlar arasında işbirliği gerçekleştirilmesini tavsiye ediyor. Uzmanlara göre Sivil kayıt yasasına düzenlemeler getirilmeli. Bunlara göre normatif belgeleri ihlal eden adres kayıtları kaldırılacak, yasayı ihlal ederek adres kaydı gerçekleştiren görevlilere ise cezalar uygulanacak

Çeviri: Neli Dimitrova.