İlk defa “80 haftada 80 yıl BNR” köşemizde üç yılı bir arada veriyoruz. Bulgaristan Sosyalist Partisi, 18 Aralık 1994 yılında seçimlerin galibi olunca yeni bir hükümet kuruyor, ki hükümette parti üyesi olmayan uzmanlar, siyasi “Ekogalsnost” üyeleri ve BZNS (Çiftçi) partisi üyeleri yer alıyor.

Peki bu hükümet sırasında neler meydana geliyor?

Kabine, ekonomik reformları sürdüremiyor ve sonuçta ülke ekonomik iflasın eşiğine gelirken 1996 yılında hiper enfalsyon yaşanıyor. Hükümetin yürüttüğü politikanın amacı, devlet kuruluşlarını canlandırmaktır, fakat aynı zamanda da üretim fiyatlarını da kontrol altında tutmaktadır. Üzerlerinde denetimin uygulanmaması nedeniyle, bankalar karşılıkısız kredi veriyor, ki bu da bankaların yoğun bir şekilde iflasına yol açıyor. Hükümet, toplu özelleştirmeye gidiyor.

Sırada Başbakan Jan Videnov’un, hükümetin birinci yılında yaptığı sözleri var:

Demokratik Solun, eşi benzeri olmayan bir kriz, üretiminin dibe vurduğu, zararla çalışan birçok fabrikanının, ölümle pençeleşen bir banka sistemi sırasında ülke yönetimi ele geçirdiğini hatırlatmam gerekiyor. Vatandaşların istikrara ihtiyacı vardı, oysa bu sitikrarlığı yakalamanın çok zor olduğu ortaya çıktı. Seçimöncesi platformumuzda çöküşü durduracağımıza, Bulgaristan’ı yenileyeceğimize söz verdik. Bizler, değişiklik, adalet ve güvenlik sözü verdik.

Fakat gerçek çok farklı. 1995 yılında tüm dünyada görülen kötü buğday hasatından dolayı, Avrupa Birliği, ABD ve Kanada buğday ihracatını yasaklıyor. Ancak bu neden BSP’yi engellemiyor ve tüccarlara sadece eski tahıl ürününden değil, yenisinden de ihracat izni veriyor. Sonuçta, 1995 yılının Ekim ayında krizin ayak sesleri duyulmaya başlınıyor. Devlet rezervi yarı yarıya boşaltılmış olduğu ortaya çıkarken, “buğday krizi” altında dava açılıyor, ancak 2009 yılında tüm zanlıların ismi aklanıyor. Fakat suıçlu olmasa da, buday krizi bir gerçektir ve 15 bankanın iflası ile yüzde 300 oranına varan dev enflasyon nedeniyle bir dizi protesto yürtülüyor. Ki bu protestolar, Jan Videnov hükümetini istifaya zorluyor. Krizler, enflasyon ve protestolarla birlikte organize suç gittikçe daha fazla güçlenip dokunulmaz oluyor, ta ki 25 Nisan 1995 yılına kadar. Bu tarihte VİS grubunun kurucularından biri olan Vasil İliyev vuruluyor. O gün bugün saldırganın ismi bilinmiyor. Aslında 21 aralık 1996 yılında hem başbakan, hem de BSP lideri olarak Jan Videnov’un istifa etmesi, bir hükümetin sonu demektir, ki soğuk savaşa dönüşen bu mücadele, 3 kasım 1996 yılındaki cumhurbaşkanı seçimlerinde de hüsranla sonuçlanıyor.

Diğer taraftan Videnov hükümetinin istifası için ikinci bir tez daha var: Videnov ve “Topenergi” şirketini yöneten Lukanov arasında anlaşmazlık tezi öne sürülüyor. Lukanov, başbakanın aleyhine kampanya düzenliyor. Bugün 18 yılın ardından Jan Videnov hükümeti tarihe karışırken kendisi artık politikayla ilgilenmiyor. Herşeye rağmen, Videnov hükümeti, bir ülkenin nasıl yönetilmeyeceğine dair bir örnek teşkil ediyor. Ve umut ediyoruz ki, “Bizim hoşnutsuzluğumuzun kışları” hiçbir zaman tekrarlanmayacak.

Çeviri: Şevkiye Çakır