25 Ekim günü mahalli seçimlerle birlikte elektronik ortamda uzaktan oy verme imkanının getirilip getirilmemesi konusunda halk oylaması yapılacak. Ülkemiz Bulgaristan’da doğrudan demokrasi yöntemi olarak referanduma nadir durumlarda gidiliyor. Ulusal çaplı ilk referandum 1922 yılında yapılmıştı, bu yıl ise beşinci halk oylaması düzenlenmekte. Anlaşılan siyasi partiler doğrudan demokrasiye muhtaç değil. Fakat biz, uygulamalar ve politikaların değiştiğini görmek için alınan kararlara katılmaya muhtacız.

Politolog Georgi Metodiev, bu halk oylaması, önümüzdeki yıllarda doğrudan demokrasinin olup olmayacağını belirleyeceği için “referandumların referandumu olacak” diyor ve şunu da ekliyor.

“Bu referandum geçersiz olursa, Bulgaristan’ın yeni tarihinde düzenlenen ikinci başarısız halk oylaması olur, bunu unutmamak gerekir. Böyle olursa siyasetçiler sonra vatandaşların doğrudan demokrasinin bu biçimi için yeterince olgunlaşmış olmadıklarını söylemek çok kolay olacak”.

Diğer bir politolog Stoyço Stoev ise şuna dikkat çekti:

“Bulgaristan’da referandumlarla ilgili kamu oyu, Batılı demokrasilerle aynı olup olmadığı da farklı bir konu. Bu tür oylamaların düzenlenmesi için gerekli düzenlemelerin ve organizasyon şartlarının mevcut olup olmadığı da ayrı bir konu. Meclis’in referandum sonuçlarının geçerlilik baryerini yüksek tutması, siyasetçilerin halkın oyuna kulak vermeye pek istekli olmadığını gösteriyor.”

Elektronik ortamda uzaktan oy verme imkanı getirilirse eğer bu imkandan en çok yurt dışında bulunan soydaşlarımız, gençler, engelli kişiler ve de çok seyahat eden vatandaşlar yararlanacak. Internet üzerinden oy verme teknolojisine gelince “Elektronik referanduma ilişkin Bulgar modeli” tamamlanmak üzeredir. Bu proje Bulgaristan-İsveç İşbirliği programının desteği ile hayata geçiriliyor. Projeyi yürüten uzmanlardan biri Lübomir Blagoev’e göre bu teknoloji ile manipulasyon olanakları büyük ölçüde azaltılıyor.

Gerek oy pusulası ile gerekse elektronik ortamda olsun biz Bulgarlar verdiğimiz oyun kötüye kullanılacağından şüpheleniyoruz hep. Onyıllardır seçim hilelerine, kontrollü ve kurumsal oya, negatif seçim kampanyalarına ve partilerin verdikleri sözlerde durmamalarına tanık oluyoruz. Dolayısıyla vatandaşlarda verdikleri oyun hiçbirşeyi belirlemediği kanısı gittikçe kesinleşiyor. Bu durumda siyasi geleceğimize dair önemli kararları birlikte alma potansiyeline sahip olduğumuza nasıl inanabiliriz? Toplum olarak etkileşim, kamu ortaklığı ve faal katılım modellerini kurmak görevimizdir. Bunu iktidarı ideolojik kimlikten yoksun ve içine kapalı siyasi partilere vermekle yapamayız. Bu ancak vatandaşların faal katılımı ile mümkün olur. Bu süreçlerin ülkenin toplumsal ve siyasi hayatının merkezinde yer alması ise bizim yapacağımız siyasi seçime bağlıdır.

Çeviri: Tanya Blagova