Bundan 26 yıl önce 10 Kasım tarihinde Berlin Duvarının yıkılmasından bir gün sonra dönemin devlet başkanı Todor Jivkov, ülkeyi otuz yıldan uzun süre yönettikten sonra iktidardan çekildi.

Her yıl 10 Kasım tarihinde Bulgaristan halkı yaptığı seçimi hatırlıyor.

Ülkemizdeki geçiş döneminin sadece sonu değil, başlangıcı da tartışmalı bir konudur. Geçiş dönemi 10 Kasım tarihinde mi, Demokratik Güçler Birliği SDS’nin kurulduğu 7 Aralık tarihinde mi, BKP’nin yönetici rolüne ilişkin Anayasa’nın 1. maddesinin kaldırılmasına ilişkin anlaşmanın sağlandığı Yuvarlak masa toplantısnın başladığı 1990 yılının 15 Ocak tarihinde mi, yoksa Meclis’in etrafında yürütülen sokak çatışmalarının ardından SDS’nin iktidara geçtiği 4 Şubat 1997 tarihinde mi başladı konusu gerçekten tartışılabilir.

Sağ Politika Enstitüsü uzmanı Toma Bikov, meydanlarda doğan hayaller gerçeğe neden dönüşmedi sorusu üzerine şu cevabı verdi:

“Hayaller konusunda, insanlar arasında büyük bir yanlış anlaşılma vardır. Herkes farklı hayallerle yola çıkmıştı. Bulgaristan’da geçiş dönemi başlangıç aşamasında Polonya ve Çekya’da olduğu gibi ekonomi uzmanları tarafından değil, felsefe uzmanları tarafından gerçekleştirildi. Bu nedenle kapitalizme doğru hareket ettiğimizin netleştirilmesi 7 yıl aldı. SDS bile ilk başta bu kelimeden kaçınıyordu. Bulgar toplumu bu sürece son derece hazırlıksızdı. Hazırlıksız olmamıza rağmen çok şey sağlandı – yaşadığımız problemlere rağmen NATO ve AB üyesi olduk. Bundan böyle hayallerimizi tanımlamak bize bağlı oldu. Bence 90’lı yılların asıl problemlerinden biri, AB ve NATO üyeliği olmak üzere daha sonra ortaya çıkan teknik parametrelerin dışında bizim hayalimizi tanımlamakta başarısız kalmamız oldu” şeklinde konuştu Toma Bikov.

Sofya Üniversitesi öğretim üylerinden dr. Boris Popivanov ise şunları ekledi:

“Geçiş döneminin başında değişikliklerin temelinde feylesofların durduğunu söylerken edebiyat adamlarını da unutmamak gerekir. Bu kesim de aynı derecede tehlikelidir. Alexis de Tocqueville “Eski rejim ve devrim” başlıklı kitabında edebiyatçıların siyasetteki rolünün zararlı olduğunu sölüyor. Onlar gerçekçilikten yoksun hayallerini bambaşka yaklaşımlar isteyen bir gerçeğe uyguluyorlar. Bulgaristan acayip bir ülkedir –10 yılda her şey değişirken 100 yılda değişen bir şey yoktur sözü şaşırtıcıdır. Bu açıdan tarih bakın nasıl bir sürpriz sunuyor bize. Berlin Duvarının yıkılması üzerinde geçen 26 yılı kutlarken her tarafta yeni duvarlar kuruluyor. Sırbistan ve Macaristan arasındaki duvar ve bütün Avrupa’da göçmen krizi bağlamında kurulan duvarlar. Bu durumda ibret dersi almamız gerekiyor. Tarihin sonu yok, tarih 1989’da bitmedi. Çok şey daha da çirkin bir biçimde geri dönebilir ve toplumumuz bizi geriye sürükleyen eğilimlerden kaçmak için direnme gücünü bulmalıdır”.

Çeviri : Tanya Blagova