Bahara geçişi, bereketi ve doğurganlığı simgeleyen en büyük halk yoırtulardan bir tanesidir Todorovden (Atlar Paskalyası anlamındaki Konski Velikden) yortusu. Tarihçilere göre, bu yortunun kutlanması daha Ortaçağlara danayanmaktadır.

Ortodoks dini takvime göre, Büyük Perhizin birinci Cumartesi, Todorovden olarak kutlanır. Bu günün anısına buğday haşlanır ve kilisede kutsanır.

Bulgar geleneklerine göre, Todorovden atların sağlığı ve doğurganlığına adanan bir yortudur. Güneş doğmadan genç gelin ve kızların kendi elleriyle hazırladıkları çörekler ya at, ya da nal şeklindedir. Çöreğin üzerine sarımsak, çeviz, mısır taneleri ve tuz konur, daha sonra kadınlar bu çörekleri konu komşuya ikram eder. Bunun amacı da, atların çoğalması ve genç gelinlerin doğum yapmasıdır. Bu güne özel olarak hazırlanan çöreklerden atlara da verilir. Aynı zamanda dağıtılan gıdalar arasında haşlanmış buğday, mısır, bezelye ve bakla da var.

Halk inançlarına göre, beyaz at süren Aziz Todor tüm atların da koruyucusudur. Todorovden inançları arasında, Büyük Perhizin sıkı sıkı uygulanmasıyla birlikte, bazı yasaklar da var, ki bu yasaklar genelde kadınları alâkadar ediyor.

Bugün de Todorovden (Konski Velikden) yortusunda, tudoritsa, domle ismi altında bilinen at koşuları da düzenleniyor. Bir zamanlar bu at koşularına sırf delikanlılar katılırmış. Sabah erken saatlerde güneş doğmadan delikanlılar, atları suya götürür, bugüne has çörek ve tuzla doyururlarmış. Daha sonra atlar temizlenip boncuk, kurdela, çiçek ve kırmızı biber dizisi ile süslenirmiş. Bazı bölgelerde genç at grubu, önce köyü ev ev gezermiş, ev sahipleri ise onlara simit ve şarap ikram edermiş. Diğer yerlerde ise at koşusu öncesi, gençler atlarıyla birlikte köy mezarlığını, kilise avlusunu veya köy meydanını üç kez dolaşırmış. Bugünkü at koşusunda önemli olan sadece galip gelip ödül almak değil, aynı zamanda da köy halkının saygısını kazanmaktır.

Yine Todorovden gününde çiçeği burnunda gelinlere hediyeler verilir – haşlanmış buğday, el dokuma sırt için küçük bebeklerin taşınabildiği torba, gömlek, öreke vs. Birçok bölgede genç gelinlerin doğurganlığını simgeleyen törenler yapılır. Böylece genç gelinler artık “evli kadınlar” grubuna dahil olur. Bulgaristan’ın birçok yerinde bugüne özel kurbanlar kesilir.

Çeviri: Şevkiye Çakır