Geçen yüzyılın başında genç bir bayan çok uzak diyarlara yolculuklar yaptı. Genç bayan daha sonra seyahatlerini şöyle anlatmıştı: “Birkaç yıl zarfında hayal ettiğim uzak ülkeleri dolaşmayı başardım, fakat bu sefer hayal gücümün kanatlarında değil, oraları gerçekten gezdim, hayati risklere girdim, birçok tehlikeli macera yaşadım, saymakla bitmeyen acılar yaşadım, gözyaşları döktüm”. Bu bayanın kişiliği ile ilgili günümüzde neredeyse hiçbirşey bilinmiyor. Kendisinden geriye kalan siyah beyaz bir fotoğraf var sadece ve bu fotoğrafa yüzünün müthiş güzelliği yansımış.

Lüba Kutinçeva, zorlu yollar kattetiğini paylaşıyor. Bu yollar genç kızı Suriye, Filistin, Mısır, Abisiniya, Irak, İran, Afganistan, Hindistan, Seylan, Borneo, Filipinler, Çin ve Japonya’ya ve daha birçok gizemli Uzak Doğu ülkesine götürdü. 1929 yılında seyahat etmeye başlayan kadının maceraları 10 yıl sürdü.

Devlet Arşivleri Başkanı Mihail Gruev şunları anlattı:

“Lüba Kutinçeva, daha 19 yaşındayken eşi ile birlikte yollara çıktı ve geçtiği yerleri belgelendirmeye çalıştı. Çektiği fotoğrafların altına farklı dillerde ithaf yazıları aldı”.

Genç bayan, çoğu kadın soydaşları için hayal olan toprakları ve denizleri gezdi, ama gezerken dünyanın hem iyi yüzünü, hem de kötü yüzünü tanıdı, gördüklerinin karşısında ruhsal ve bedensel acılar çekmeye başladı.

Tek yol yazısı olan Japonya seyahatnamesinde Lüba Kutinçeva şöyle yazıyor:

“Hayatın en kaba gerçekleri ile yüz yüze geldim. İnsanların her türlü çirkinliklerine tanık oldum, kinin, açgözlülüğün ve alçaklığın neye muktedir olduğunu gördüm”.

Lüba Kutinçeva, o dönemde kolonializmle mücadele önderlerinin karizmasına kapılmıştı, diyor Mihail Gruev ve şunu da ekliyor: Mahatma Gandi ve kızkardeşi ile birlikte fotoğrafları vardır. Öte yandan feminist olan genç kadın, Üçüncü dünyada kadın hakları için yürütülen mücadeleyi desteklemek üzere Batı’da çıkan büyük gazetelere bu konuda yazılar yazdı. Yani kelimenin şimdiki anlamı ile modern bir kadındı.

Lüba Kutinçeva’nın Irak kralı Faysal bin Hüseyin, Maskat ve Umman sultanı Teymur bin Faysal bin Turki, Baroda maharajası III. Sayaji Rao Gaekvad gibi birlikte poz verdiği zat-i alilere ulaşmayı nasıl başardığıni bilen yoktur. Genç bayan, başka dine mensup olan biri için erişilmez yerler olan haremlere bile girmeyi başardı. Lüba Kutinçeva gittiği her yerde muhataplarına Bulgaristan’ı ve Bulgar kültürünü anlattı, onlara Bulgar şarkıları söyledi ve şapkasından Bulgar bayrağını eksik etmedi.

1910 yılında Veliko Tırnovo’da doğan seyyah kadın, tamı tamına 80 yıl boyunca meçhul kaldı. Ancak günümüzde tarihçiler, Lüba Kutinçeva’nın sıradışı yaşam öyküsü ile ilgili ayrıntıları gün yüzüne çıkarmak için çalışmalar başlattı. Hakkında bilinenler gerçekten çok az – aydınlar soyundan olan Lüba Kutinçeva, o dönemde Romanya’nın hakimiyetinde olan Silistra’da liseyi bitirdi, Türkiye’de bulunan amcasının yanına giderek orada Bulgaristan hakkında hikayaler anlattı. Fransızca, Rumence, Türkçe ve Rusça’ya hakim olan kadın, yolculukları sırasında Arapça ve esperanto öğrendi. 1935 yılında gazetecilik okumak için Paris’e gitti ve orada “Le Matin” gazetesinin muhabirliğini yaptı. 10 yıl yurt dışında kaldıktan sonra II. Dünya Savaşı arifesinde Bulgaristan’a döndüğünde sağlık durumu çok kötüydü.

Hayata 1998 yılında veda eden Lüba Kutinçeva’nın komünist rejimi döneminde nasıl bir hayat yaşadığı da bilinmez. Bu sorunun cevabı da tarihçilerden beklenir.

“Takip edilmedi, çünkü savaşa kadar sömürgeciliğe karşı, feminist, yani kelimenin geniş anlamı ile solcu fikirler paylaştı. Dolayısıyla doğrudan baskıya maruz kalmış olması ihtimali zayıftır. Lüba Kutinçeva yine de hayatının sonuna kadar derin bilinmezliğe gömüldü” diyor Mihail Gruev.

Lüba Kutinçeva’nın 1968 yılında devlete teslim ettiği özel arşivi, “Arşivler” Devlet Ajansında tertiplenen “Seyyah Misyonu” sergisinde gözler önüne serildi.

Sergi fotoğrafları:Dşana Tsankova

Çeviri:Tanya Blagova