Genç oyuncu ve yönetmen Neda Sokolovska, ülkemizde henüz popüler olmayan bir tiyatro türünü geliştiriyor. Neda Sokolovska, belgesel tiyatro ile uğraşmaya neden başladığını anlatarak şunları paylaştı: “Belgesel tiyatroya kendimi adamaya karar verdiğim anı tam hatırlamak zor. Galiba Finlandiya’ya okumaya gittiğim 2009 yılındaydı. Aslında belki de tam bunun seçimim için büyük bir önemi var. Orada alternatif tiyatro türleri çok iyi geliştirilmişti, eğitim ise sanatta kendi yolumuzu ve dilimizi aramamız için bizleri teşvik ediyordu. O zaman etrafımızda olup bitenlerin her zaman daha çok ilgimi çekmiş olduğunun farkına vardım. İçine düştüğümüz durumlar, sahneye taşındığında çok daha önemli ve derin gözüküyor.

Neda Sokolovska’nın amacı, performanslarında kullandığı sözlerin uydurulmuş değil gerçek sözlerin olmasıdır. Sahnedeki oyun, yapmacıksız, doğal olmalıdır. Neda’nın gösterilerindeki konular, görünmez olan farklı sosyal gruplara yöneliktir. Engelli insanlar, geleneksel olmayan cinsel tercihe sahip insanlar, evsiz barksız insanlar ve sosyal açıdan eşit durumda olmayanlar, sanki toplumun kenarına itilmiş ve herkes tarafından unutulmuş ve terk edilmiştir. Neda’ya göre diğer insanları ihmal etmemeliyiz ve onlara farklı ve yabancı insanlar gözüyle bakmamalıyız, onları anlayıp eğer isteseler onlara yardım eli uzatmalıyız.

Neda ve ekibi, artık yarım yıl geliştirdiği bir proje, “Vhod” (Giriş) adını taşıyor. Neda, projesinin amacını anlatarak şunları söyledi: “Bu platformun amacı, belgesel sanatı yaygınlaştırmak ve geliştirmektir, çünkü şu an bununla uğraşan artistler ve gruplar çok az. “Vhod” platformunun fikri, sosyal alanda çalışan veya çağdaş dünyamızın bir sorunu ile ilgilenen artist ve tiyatrolara dış prodüksiyonları tanıtmaktır. Yarım yıldan bu yana çok ilginç projelere başladık. Onlardan biri “Hod 16” (Hamle 16). Bunlar, aylık toplantılardır, bir nevi tiyatrocu akademisidir. Bu toplantılarda yönetmen, aktör, senaryo yazarı ve dramaturglar bir araya geliyor ve birlikte şu an olup biten bir şeyi ve önemli olduğunu düşündüğü bir konu seçiyor. Bu toplantıların fikri, birbirini tanımayan sanatçıların bir araya gelmesi ve tanışmasıdır. “Vhod” platformunun geliştirdiği diğer program ise, “akıl hocalığı”. Bunun sayesinde öğrenimini yeni bitiren ve belgeselde belli bir sahne tecrübesi olan öğrenciler, bir araya gelen sanatçılara eserinin gelişmesi için yardım ediyor.

Neda’nın daha ilginç bir fikri var. Genç sanatçı, eski günlük veya mektuplarını bağışlamak isteyen vatandaşlara hitap ediyor. Böylece insanlar, bir arşivin oluşturulmasına katkı sağlayacak. Bu arşivden de sanatçı ekibi gösteriler için yeni fikirler alacak. Çünkü sözler kaybolur, yazılar kalır. 

Çeviri: Ryna İvanova