Andreyüvden, Andreya, Dreyovden olarak adlandırılan foklordaki Andreevden (Andrey günü) yeni yılda berekete adanan yortulardan biridir. Bu günde en sık rastlanan ritüel, haşlanmış mısırın ve diğer baklagillerin havaya atılması ve bu hareketle birlikte farklı dileklerin söze gelmesinden ibaret. Genelde Andreevden Yortusu, 30 Kasım- Ortodoks Kilisesinin Hazreti İsa’nın Havarilerinden biri olan Aziz Andreas’ı andığı güne denk gelir.

Güney Karadeniz bölgesinde Aziz Andreas, denis fırtınalarının hükümdarı olarak kabul edilen Aziz Nikola kadar sayılan bir azizdir. Karadeniz’in Güneybatı bölgesinde ise Aziz Andreas, Aziz Nikola’nın babası sayılır. Halk inançlarına göre, bugünden itibaren gün, bir darı tanesi kadar uzamaya başlar.

Baklagiller, bu yortunun ayrılmaz bir parçasıdır. Bugün de, birçok ailede Andreas Yortusunda haşlanmış mısır, buğday, fasulye, mercimek, arpa, kara buğday , bezelye vs yemekler sofraya konur. Ama, bugünün “baş kahramanının” mısır olması da çok ilginç. Avrupa’ya ancak 15. asrın sonlarında ve 16.asrın başlarına getirilen mısır, ülkemizde en fazla yetiştirilen tarım bitkileri arasında yerini alır. Çok kısa zamanda mısır, darının insan ve hayvan beslenmesindeki yerini alır.

Andreas Yortusunun arifesinde ev kadınları, mısırı suda ıslatırlar. Sabah erken saatlerde mısır, tarlada, bahçede ekilen her bitkiden birkaç tane ile birlikte mutlaka yeni olan bir çömleğe konur. Bazı halk geleneklerine göre, çömleğe kabak, erik veya armut çekirdekleri de eklenir.

Andreas Yortusuna has haşlanmış yemek hazır olduğu zaman, ailenin her ferdi, yemekten birkaç taneye bacaya doğru atıp, her bitkiden çok fazla hasatın alınmasını ve ekilen tahılın yüksek olmasını diler. Aslında tanelerin haşlanması sırasında büyümesi, halk geleneğinde ekilen bitkilerin büyümesi ve artmasıyla yakından bağlantısı vardır. Aynı zamanda da genç gelinlerin gebe kalması dilekleri de gönderilir, tek sözle bereket dilekleri ağır basar.

Çeviri: Şevkiye Çakır