Bundan kısa süre önce baskıdan çıkan “DS tasnifine göre eski insanlar” kitabının tanıtımı komünizmin cezalandırılmayan suçlarından dolayı adalete susamış yüzlerce insanı bir araya getirdi, ilk baskı bir hafta içinde tükendi.

9 Eylül darbesi öncesinde Bulgaristan’ın gelişmesi ve kalkınmasına büyük katkılar sağlamış bulunan sanayiciler, din adamları, askerler, siyasetçi ve enteleküellere komünizm döneminde “eski insanlar” damgası vuruldu. Komünistler, 1947’deki kamulaştırmadan sonra iktidar değişikliği ile sosyal ve toplumsal statüsünü yitirmiş olan insanları damgalamak için bu tabiri Stalin’in İçişleri Halk Komiserliği NKVD’sinden ödünç aldı.

Kitabı yazan prof. Vili Lilkov ve Hristo Hristov 500 sayfada halkın en yetenekli, en eğitimli ve en erdemli bölümüne çektirilen eziyetin çapı ve çeşitlerini anlatıyorlar. Toraliter yönetim, bu insanları toplumdan dışlanmayı başarsa da onları kırmayı beceremedi.

“Eski insanlara” karşı uygulanan zulüm, 10 Kasım 1989 yılına kadar devam etti, bu insanlar yerlerinden edildi, kamplara toplatıldı, farklı idari ve adli cezalar uygulandı ve BKP’nin adaleti objektif değil, hep siyasi oldu. Tabii, söz konusu baskı onların oğulları ve kızlarına da uygulanmaya devam etti, hepsi hakkında operasyonel takip davaları başlatıldı, büyük bir bölümüne eğitimini sürdürme imkanı tanınmadı. Aslında Devlet Güvenlik Dairesi DS’nin gözle görünmeyen baskısı yaklaşık yarım yüzyıl süren totaliter rejim zarfında hep sürdü. Parti ille de bir düşmana muhtaç olduğu için Bulgaristan’ın kalkınmasını sağlamış olan insanları esas idelolojik düşman seçtiler."

Bulgaristan, Doğu Avrupa’da DS kadrosunun ve üst düzey partililerin geçiş döneminin temel figürlerine dönüştüğü ve iş sektöründe, bankacılıkta, yargı sistemi, medya ve siyasette kilit konumlara geldikleri tek ülke durumundadır. DS ajanları günümüzde de bakanlık koltuklarında, Meclis banklarında oturuyor, cumhurbaşkanının danışmanlığını yapıyorlar ve dolayısıyla hala “eski insanlar” var mı, bazı kapıların kendilerine henüz kapalı olduğu, marjinalleşmiş ve onuru kırılmış, yeni sistem için “gereksiz” olan insanlar var mı sorusu doğal görünüyor.

“Maalesef bu böyle, diyor Hristo Hristov. Sadece “eski insanlar” ve onların çocukları değil”, komünizmin tüm kurbanları, kısa sürede toplumun kenarına itildi. Yakın totaliter geçmişi hatırlamadığımızdan dolayı veya pprof. Evelina Kelbeçeva’nın deyimi ile bu “örgütlü unutma sürecinde” hepimizin suçu vardır. Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesinden bu yana geçen birkaç yılda yakın tarihte yapılan hatalarının nasıl kolaylıkla tekerrür edebileceğini görüyoruz. Bu yüzden genç neslin totaliter dönemle ilgili gerçeği bilmesi çok önemli, hele de o dönemin ne kadar güzel olduğuna dair ustalıkla efsanelerin anlatıldığı ve Internet ile medya yolu ile beyin yıkama metodlarının uygulandığında bu gerçekten çok önemli. Çünkü toplum ve gençler özgürlüğün bedelinden bihaber olunca bu özgürlüğün yitirilmesi son derece kolay" diyor Hristo Hristov.

“Eski insanlar” kitabının her ailenin kitaplığında yer almasında fayda var. Böylece sosyalizm döneminde sözde rahat ve sakin olan hayatı anlatan yaşlılar susacak, gençler ise suç faili olan komünizm rejimi tarafından işlenen korkunç cinayetleri nihayet öğrenip özgürlüğü koruma misyonunu layıkı ile yapacaklar. Çünkü Ronald Reagan’ın öne sürdüğü gibi “Özgürlüğün yok olması için tek bir nesil gerekir”.

Fotoğraflar:özel arşiv

Çeviri:Tanya Blagova