Yaylı çalgıların ruhuna dokunmak aslında Vlado Tilev’in çocukluk hayali idi. Sanatçı bir ailede büyüdüğünden dolayı kader, onun gelecekte müzisyen olacağını çok önceden belirledi. Fakat Vlado, çellosunda hep birşeyler tamir etmeyi erken yaşta başlamış ve henüz 12 yaşında iken kendini komşularının lutiye atölyesinde bulunca hayattaki mesleğinin ne olacağını hemen hissetmiş.

“Bu ruhumdan gelen bir duygudur – diye hatırlıyor Vlado Tilev çocukluğuna dönerek. Herkes farklı alana ilgi duyuyor, herkesin küçük yaşlarda bir hayali vardır. Ben de daha küçük yaşımdan itibaren bununla ilgileneceğimi biliyordum, ki bu meslek müzisyen mesleğimin yanısıra bir hobi sayılır. Fakat ilerleyen zamanda müzisyenlik yerini lutiye mesleğine bıraktı.”

20 yıldan fazla Vlado Tilev eski yaylı çalgıları tamir ediyor ve kendi atölyesinde yenilerini de yapıyor. Onun sadık kaldığı “ iyi bir usta, çabuk elli bir müzsiyen olması gerek” düşüncesinden yola çıkarak Vlado, Almanya’nın Esen şehrinde Konservatuarın Çello Bölümünü tamamlıyor ve aynı zamanda da oradaki lutiye atölyelerini ziyaret ediyor. Bugün de mesleğini profesyonel bir düzeyde yaparken 17. ve 18. asırlarda Stradivari, Amati, Guarneri gibi ünlü müzik enstrumanları ailelerinin sırrını çözdüğünü iddia ediyor.

“İnsan ruhuna nazaran, müzik enstrumanları ölüyor, mecazi anlamda onlar kendi ruhunu taşıyor demememize rağmen. Aslında onlar bir maddedir ve dünyada tüm maddeler gibi onlar da eskiyebiliyor. Onların materialları değişikliğe, zedelemeye uğruyor ve günün birinde ağacın nitelikleri tükeniyor. Böylece 500 yıl sonra, bugün değerleri milyonları bulan eserler, tek bir ses çıkarmak için uygun olmayabilir. Diğer taraftan bugünkü müzik entrumanların, 250-300 yıl sonra ne kadar güzel müzik yaratacağını da kimse bilmiyor. Demek istediğim şu, maddenin eskimesi bir ses için en önemli unsurdur."

Ünlü lutiye ustası, müzik enstrümanının kimin eline düşeceğinin de çok önemli olduğunu söylüyor:

“Elimizde olağanüstü bir müzik aleti varsa, biraz kabaca olacak ama, müzisyen yeteneksiz ise, belirli biz zaman sonra müzik aletinin sesi çıkmaz oluyor, tıkanıyor, yani o güzel sese ve özgürlüğe sahip değildir. İşte bundan dolayı müzisyenin iyi olması, müzik enstrumanına gelişmeye izin vermesi, elinde hareket etmesi, çok önemli”.

Vlado Tilev, yaptığı enstümanlara güvenli eller buluyor. Genç müzisiyenlere destek olmak amacıyla kurduğu vakif sayesinde Sofya Müzik Okulundan iki kız çocuğuna bir keman ve bir çello bağışladı.

“Kasım ayında Sofya “Lübomir Pipkov” Müzik Okulunda yeni bir dinlenme yapılacak, o zaman da bir keman bağışlamayı düşünüyorum. Bu yıl da Marina Marinova’ya kemanı bir yıllığına daha veriyorum, 12. sınıfını tamamlayabilsin diye. Vakfın bir sonraki adımı, Müzik okulundan en küçük öğrencilere 5 küçük keman bağışlamaktır, çünkü küçük çocuklara uygun enstruman bulmak zordur.”

On yıllar önce bir çocuk lutiye atölyesindeki ustaya hayanalıkla bakıyordu. Bugün ise, yüksek teknoloji dünyasında kemanın hasta düşen ruhunun tamir edildiği atölyeye bakacak kimse kalmadı.

Fotoğraflar: özel arşiv

Çeviri: Şevkiye Çakır