2018 yılının ilk ayında başkentimizin sembolik yerlerinden biri olan eski Georgi Dimitrov Mozolesinin (Anıt mezarı) yükseldiği yere, yurtdışında yaşayan bir Bulgar sanatçının eseri olan heykel dikilecek. Söz konusu eserin burada yer almasına Bulgaristan’ın Avrupa Birliği Konseyinin Dönem Başkanlığı neden oluyor. Kurulum 2018 yılının sonuna kadar “Aleksandır Batemberg” Meydanında yer alacak. “Bronz ev” binden fazla binlerce el dökümü bronz öğeden yapılmıştır. Eser, Plamen Dejanoff’a aittir ve kendisi üzerinde artık 12 yıldır çalışıyor. Veliko Tırnovo doğumlu olan heykeltraş ustası, daha çocuk yaşta yerli mimari tarzdan etkilenmiştir. Daha sonra Plamen Dejanoff , Le Corbusıer’nin “Doğu'ya Yolculuk”(Voyage d‘Orient“) adlı seyahatnamesiyle tanışıyor. Geçen asrın başlarında Charles-Edouard Jeanneret - Le Corbusıer, Bulgaristan ziyareti sırasında Tırnovo evlerine hayran kalıyor ve eşi benzeri olmayan yapısal düzenekleri ve ustalığı kaleme alıyor. Yıllar boyunca Plamen Dejanoff, ünlü mimarın yazılarını inceliyor ve topluyor. “Bronz evi” fikri hakkında kendisi şunları paylaşıyor:

“Bu,son on iki yıl zarfında çalıştığım tek proje değildir. Neden bronzu seçtim? Benim için bronz son derece ilginç, klasik ve hiç eskimeyen bir malzemedir. Günümüzde genellikle heykeltraş ustaları tarafından kullanılırken mimarlar tarafından tercih edilmiyor. Beni cezbeden de işte bu oldu. Her zaman bu son derece “asil” malzemenin dayanıklığı beni etkilemiştir ve bronzdan bu denli dev eseri yaratabildiğim için çok mutluyum. İlk başta mühendis ve mimarlar, bu malzemeden boyutlu heykelin yaratılması mümkün olmadığını söylediler. Yüzden fazla farklı bronz alaşım üzerine yaptığım uzun bir araştırmadan sonra uygun olanını seçtik.“

Proje, farklı aşamalardan geçiyor. İlk etapta, proje bir tek Bulgaristan’ın mimarisini, daha doğrusu Arbanasi, Veliko Tırnovo ve Tryavna mimarisini yansıtıyor. İkinci etapta, heykeltraş ustası, farklı malzemeler arasındaki bağlantıları ve özellikle de ağaç, taş ve cam arasındaki uyumu araştırıyor. Yıllardır Avusturya’da yaşayan Plamen Dejanoff “Projenin Bulgaristan’da gerçekleşmesi, Avusturya Büyükelçiliği, Sofya Belediyesi, Sofya baş mimarı Zdravko Zdravkov ve Belediye Başkanı Yordanka Fandıkova sayesinde oldu”sözlerini paylaşıyor.

Sofya yolculuğu sırasında, “Bronz eve” birçok müze yüksek değer biçiyor. Enstalasyonun bazı parçaları İtalya, Almanya, ABD, Çin vs ülkelerdeki sergilerde yer alıyor.

“Bronz ev” başlı başına bir sanat eseridir. O, belirli şahıs ve olaylarla alakalı bir anıt değildir. Birçok insan bu alanı mazole ile hatırlıyor. Fakat burası mazole öncesi de var olan bir alandır. Şahsi görüşüme göre, bu alana yüklenen alanın anlamını değiştirmek için, bu iyi bir fırsat. Sofyalıların bu heykeltraş eserini nasıl karşılayacaklar, yıl sonuna kadar nasıl kullanacak, bunu çok merak ediyorum. Burada farklı etkinlikler düzenlenebilir, örneğin konserler, tiyatro temsilleri, sergiler. Eser, kendiliğinden buna imkan veriyor. O açık bir alandır. Ama belki de Sofya’da bambaşka bir şekilde kullanılacaktır. Örneğin Almanya’da bir ders odası olarak kullanıldı. Kabul edilmesi bile beni mutlu edecek, oysa nasıl kullanılacağı da daha sonra ayarlanabilinir.”

“Bronz ev” ile birlikte Plamen Dejanoff , başka bir proje üzerinde de son sekiz yıldır çalışıyor. Amacı, genellikle 15-16 asırladan kalan binalar olmak üzere, Bulgaristan’daki mimari eserlerini korunması. Böyle binalar çok nadirdir ve çok da değerlidir ve genellikle Arbanasi ve Melnik’te mevcutlar. Heykeltraş ustası “Şu anda en önemli görevim, eskiden olduğu gibi, inşaat sırasında kullanılan aynı malzemelerle binaların bugün de restore edilmesidir. Bu kültürel miras eserlerinin tekrar kapılarını açmasını diliyorum”.

Fotoğraflar Foundation Plamen Pejanoff/CMS Sofya tarafından temin edildi

Çeviri: Şevkiye Çakır