Bu yıl da 17 Mayıs’ta kutlanan Spas Gününde, birçok insan Spasovoto Kladençe yani Spas kuyusu ya da Spas pınarının etrafındaki büyük çayırda toplanacak.Bu yer, Zlatitsa kasabası ve tüm bölge için sembolik önem taşıyor. Çok eski zamanlardan beri, insanlar, buraya sağlık için duaya gelir ve doğanın iyileştirici gücüne inanırlarmış. Pınarın kaynağının bulunduğu Spas tepesi, dağın eteğinde yer almaktadır. Buraya işaretlenmiş ve asfaltlanmış yol sayesinde kolayca ulaşılabilirmektedir. SvetiSpas’a saygı için, yerli halkın yıllar içinde kendi imkanlarıyla ayakta tuttuğu, küçük bir taş şapel inşa edilmiştir.

Ve günümüzde de, Hz. İsa’nın göğe yükselişi gününde, yüzlerce insan pınar etrafında toplanarak, atalarının yaptığı gibi, şifalı su içer ve sağlık için mum yakarlar. Ancak, çok az kişi, bu yerin İsa’dan önce yüzyıllar boyunca bir kutsal tapınak olarak ziyaret edildiğini bilir.

Pınarın temiz suyu, çok derinlerden yeryüzüne çıkar, bir göz yaşı kadar temizdir ve sıcaklığı, kış soğuğundan ve yaz sıcağından etkilenmez. Eski çağlardan beri, çeşitli halklar buraya gelmiş ve saygı işareti olarak kendi sikkelerini bırakmışlardır. Belki de onlar da, günümüzde olduğu gibi, bazı isteklerimizin gerçekleşmesi umuduyla, çeşmelere madeni para attığımızdaki inançla hareket etmişlerdir. Nesiller gelip geçmekte, ama sikkeler kalmakta ve onları anlatmaya devam etmekte.

“Yıllar önce, yer altı suları ve çeşmenin kazı çalışmaları sırasında, en eskileri Traklar zamanından olmak üzere yaklaşık 80 sikke bulduk” diyor Zlatitsa sakini Boris Geçev. Geçev, kendi emeğiyle burayı yaratan ve bu yeri öne çıkaran, buluntulardan ise,gelecek nesillere aktarmak için küçük bir müze yapan kişidir.

“Neden Spasovo kladençe adını taşıyor? Tüm bölgeyi çevreleyen dar geçitlerve yüksek tepelerden dolayı atalarımız 30 yıldan fazla bir süre Osmanlı'ya karşı koyabildiği için Zlatitsa, Osmanlı yönetimini altına geçen son  yerler arasında. Bölgede birçok korunaklı yer var, ancak Jekov vir bölgesindeki Büyük Kale de düştüğünde, sağ kalan kadın, çocuk ve erkekler, kurtulmak için Zlatitsa kasabası üzerindeki Goleş Dağı'na yakın olan küçük kaleye çekilirler. Spas ve Salko adında iki büyük voyvoda varmış. Geri çekilme sırasında Salko yerli halka önderlik eder, Spas voyvoda ise iki çete ile, onları takip edenleri oyalamayı başarır. Spasovoto kladençe’nin tam karşısında bulunan Brusovete bölgesinde bir savaş patlak verir. Bir çete, Türk askerlerlerinin arkasına gider ve onları dağıtır.O zaman Spas voyvoda ağır yaralanır. Yoldaşları onu pınara götürüp yaralarını suyla yıkarlar. Böylece hızla iyileşirler. O zaman çete arkadaşları bu kaynağı, önderlerinin iyileşmesinden dolayı onun ismiyle anarlar. Yaraların iyileşmesinin bir açıklaması var. Bu sonuca, Stara Zagora Enstitüsü'nde kimya mühendisleri buradayken vardım. Kendileri, Bakır işleme tesisi için çalışıyorlardı, ancak benim isteğimle pınar suyunun kapsamlı bir mikrobiyolojik analizini yaptılar. Analiz sonucu, pınar suyunun, maden suyu grubuna ait olduğunu gösteriyordu. İçinde mikroorganizmalar olmadığı gibi, damıtılmış su niteliğindeydi Bu yüzden, bu su Spas voyvodanın yaralarını enfeksiyondan korudu.”

Pınarın yerini anlatan en eski el yazmaları 15. yüzyıldan olup, ikikardeş Georgi ve Panço Duraliev’e aittir. Onlar, aile kaydının tutulduğu, beş yüzyıl boyunca korunan ve son olarak 1943'te ilave edilen bir aile defterine sahiptirler.

“Kuyunun dibinde bulunan en eski para, gümüş trakya sikkesidir”, diye anlatıyor Boris Geçev. “Ön yüzünde, antik Yunan’da şarap, bağcılık ve sevinç Tanrısı olan Dionysos işlenmiştir. Sikkenin diğer yüzünde ise Herakles bulunmaktadır - kıyafetsiz, sağ elinde bir topuz, sol eline ise bir aslan derisi dolanmış olan. Gücü ile ünlü, aslanla yaptığı savaş dahil on iki ayrı zaferi olan olan,tanrılaştırılmış bir adamdır. Bir başka sikke ise M.Ö. 1. yüzyıldan kalmadır ve Tasos adasında basılmıştır. Yaklaşık olarak aynı zamana ait bir Roma gümüşü ve biraz daha geç zamana ait birkaç Roma ve Bizans sikkesi daha bulunmuştur. Ayrıca Çar II. Ivan Asen döneminde işlenen İkinci Bulgar Krallığı'ndan oluklu bir sikke de vardır. Ulusal Tarih Müzesi’nde bulunan, İlk Bulgar Krallığı'na ait madeni paralar da burada bulunmuştur. Buluntular arasında Mesih'in resminin bulunduğu sedef haçın yanı sıra süs eşyaları ve Kelt eserleri de bulunmuştur. Ve şimdi de insanlar paraları Spas kuyusuna atmaya devam ediyorlar. Bunların bir kısmı yıllarca burada kalacak ve muhtemelen zaman içinde keşfedilecek. Şimdiye kadar bulduğumuz her şey, bu yerin antik çağlardan beri kutsal bir yer olduğunu kanıtlıyor.”

Çeviri: Ayser Ali

Fotoğraflar: özel arşiv ve sabori.bg