7 Haziran'da, GERB ve Birleşmiş Vatanseverlerden oluşan iktidar koalisyonunun,hükümete verdiği "Belene NES projesini pazar temelli bir stratejik yatırımcıyla birlikte ve devlet garantisi vermeden sürdürme önerisi, Bulgaristan Parlamentosu tarafından kabul edildi. Aynı zamanda, meclisin 2012 yılına ait, nükleer santralin inşasını sonlandırmakararına BSP tarafından getirilen iptal önerisi reddedildi.

Ulusal nükleer enerji ile ilgili yaşanan bu son gelişmeler üzerine, kamusal alandaki yorumlar çoğunlukla Belene projesinin "yeniden başlatılması" olarak algılandığını gösteriyor. Bazı medya kuruluşları, konuya yönelik şüpheci ya da belirsizlik içeren başlıklar atıyor.Örneğin Sega Gazetesinin "Belirsiz yatırımcı ilgisine karşı, Ulusal Meclis resmen tasarıyı tekrar gündeme getirdi..." veya BGNES Ajansının "Belene NES için moratoryum şartlarına uygun bir yatırımcı arıyoruz" başlıkları gibi. Projenin geçmişi hakkında şüphe uyandıracak zemin de yok değil. 1987'de başlayan santral inşaati, Mayıs 1990'da finansman yetersizliği nedeniyle iki bloka düşürüldü. 1991'de finansman eksikliği ve kamunun karşı gelmesi nedeniyle ilk demokratik hükümet tarafından dondurulan proje, 1996 yılında BSP hükümeti tarafından tekrar gündeme getirildi, 1997 yılında ise yüksek elektrik maliyeti nedeniyle reddedildi. 2002 yılında Sakskoburgotski kabinesi tarafından yeniden gündeme getirildikten sonra proje, 2012 yılında stratejik yatırımcı eksikliği yüzünden Boyko Borisov'un ilk hükümeti tarafından sonlandırıldı.

Nihayetinde, hükümetle gergin bir ilişki içinde olan Cumhurbaşkanı Rumen Radev'in kendisi, “moratoryumun kaldırılması”nı memnuniyetle karşıladığını ifade etti ve hükümetin gerekli bilgileri toplamak yanısıra, müzakereler, projenin rasyonalitesi, güvenliği, mali faydalar vb. konularda çalışması için rahat bırakılması çağrısında bulundu.

Enerji Bakanı Temenujka Petkova, parlamento kararının stratejik yatırımcı aramaya izin verdiğini, şu ana kadar dört yatırımcı adayı olduğunu ve santralin yedi yıla kadar inşa edilebileceğini söyledi. Gerçekten de, karardan bir gün önce Çin Ulusal Nükleer Korporasyonu ve Rus şirketi "Rosatom", "Belene" NES’e ilgilerini teyit etti, ancak Çin tarafı devlet garantisi sorununu ortaya atarken, Rusya parlamentonun kararı üzerine kendi teklifini henüz yeni gözden geçireceğini açıkladı.

Projeye dahil olabilecek iki potansiyel yatırımcı daha var: Fransız "Framatom" ve Amerikan “General Electric”, ancak her ikisinin de stratejik yatırımcı değil, tedarikçi olmayı tercih ettiği biliniyor.

Yapılacak müzakerelerde, iktidarsadece dış değil, aynı zamanda bazı iç faktörlerede dikkat etmek zorunda kalacaktır. Dün mecliste yapılan oturumlarda, Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) nükleer projeye karşı olduğunu açıklarken, BSP hükümetin niyetindeki samimiyete dair şüpheleri olduğunu bildirdi.Yeni kurulan sağ koalisyon "Demokratik Bulgaristan", projenin yeniden başlatılmasını şiddetle protesto ederken, parlamento dışı olmalarına rağmen, sözümona "otantik" sağ kanatla ilişkilendirilmeleri ve yüksek kamu potansiyeline sahip olmalarınedeniyle nüfuzu göz ardı edilemez durumdadır.

Enerji Bakanı, 7 yıla kadar Belene NES'in inşa edilebileceği konusunda iyimser, ancak bu beklentinin gerçekçi olup olmadığını söylemek için henüz erken. Ancak, belki de, projenin kaderine yönelik uzun yıllar süren belirsizlikten yorulan toplumun, olumlu ya da olumsuz fark etmeksizin, nihai sonuç için hazır olduğunu söyleyebiliriz.

Çeviri: Ayser Ali