Brüksel’de sona eren NATO Zirvesinde, ABD Devlet Başkanı Donald Trump’un milli kaynaklardan savunma bütçelerini GSYH’nın %2’sinden %4’e yükseltme teklifi geniş tartışmalara yol açtı. NATO’da %2 oranında savunma harcaması bazında bile konu hassasken, bunu iki kat yükseltme teklifi şaşkınlık ve hayretle karşılandı. Sonuçta Trump, ABD’nin NATO’dan çıkmakla tehdit ettiği iddialarını yalanladı, askeri bütçeleri %2’den %4’e yükseltme teklifi ise daha geç bir zamana tartışmak üzere rafa kaldırıldı.

Bulgar heyeti de bu teklif tartışmaları dışında kalamazdı. Sofya’nın almış olduğu tavır genelde diğer müttefik ülkelerle aynı oldu ve tek sözle “ılımlı” olarak nitelendirildi.  Heyet başkanlığını yapan Cumhurbaşkanı Rumen Radev “Her ülkenin savunma kapasitesini arttırma çalışmaları, dış baskı olarak değil, bilinçli ihtiyaç olarak algılanmalıdır” dedi. Milli Güvenlik Danışma Kurulu’nun Eylül ayında toplanıp bütçeden GSYH’nın %2’si oranında savunma harcaması konusunda fikrini beyan etmesi bekleniyor.  

Brüksel’deki toplantıda müttefik devletlerin Savunma Bakanları da bir araya geldi. Bulgaristan Savunma Bakanı Krasimir Karakaçanov NATO’ya olacak ulusal katkının somut boyutlarının ülkenin silahlı kuvvetlerinin modernizasyon temposuna orantılı olması gerektiğini vurguladı. Bulgaristan’daki mevzuata göre düzenleme bu şekilde olmalı. Son aylarda hava ve deniz kuvvetler ile piyade güçlerin modernizasyonuna yönelik büyük çabalar sarf edildi, ancak henüz parametreleri tam belirlenmedi.

Bulgar tarafının Brüksel’de öne sürdüğü yaklaşımın orada alınmadığını vurgulamak isteriz. Savunma bütçesi ile ilgili gerginlikten doğan bir neticeden bahsedilemez. Bundan önce basın ve uluslararası forumlarda da Bulgaristan’ın pozisyonu açıklanmıştı. Örneğin Mayıs başında Sofya’da AB’nin Savunma Bakanlarının gayrı resmi toplantısında Başbakan Boyko Borisov NATO üyesi ülkelerin savunma için bütçeden %2 ayırma şartının ona yüksek göründüğünü iler sürmüştü.

Başbakan, her ülkenin GSYH’dan %2’sini savunma için ayırırsa, silahlanma harcamalarının trilyonları bulacağını ve bütün ülkelerin “kiloyla satış standından” almasına gerek olmadığını belirtti.

Boyko Borisov hükümeti daha 2015 yılından beri NATO ve AB’de milli bütçe ve savunma imkanları arasında denge bulunmasına yönelik anlayış için çağrıda bulunmuştu. Borisov, savunma kapasitelerinin devletlere göre bireysel değil, belirli müttefik ülkelere göre arttırılmasını öneriyor. Bu tezin öne sürülmesinin nedenlerinden biri de Bulgaristan’ın mali imkanlarının sınırlı olmasında gizlidir.

Günümüzde yöneticiler Bulgar ordusunun modernizasyonu için 1.79 milyar Euro ulusal ekonomimiz açısından kaldırılması zor bir mali yük olduğunun farkında. Ancak silahlı kuvvetlerin erişmesi gereken kapasiteye ulaşmak yolunda bu para neredeyse mütevazi bir kaynak sayılır.

Çeviri: Sevda Dükkancı