Bir asır öncesinde bir Vidinli öğretmen ders odasını terk ederek, dünyayı keşfetmeye çıkar. Dünya serüvenine cebinde sayılı kuruşlarla yola çıkan öğretmen, ancak vapura binecek kadar paraya sahipmiş. Parasızlık onu dünyayı keşfetme niyetlerinden caydırmaz. Küçük bir valizi eline alarak yaya seyahat etmeye başlar.

Vatanın bağımsızlığına kavuşmasından sonra, memleketini bırakıp, bu serüvene çıkan maceraperest öğretmenin adı bilinmiyor. Vidin’li töre bilimcisi Raço Milanov bu şaşırtıcı ve esrarengiz yolculuğun arkasındaki ismin izini sürmekte kararlı. Facebook’ta “Eski Vidin” sayfasına bilgi ararken bu olaya rastlar ve sonrasını da çözmek ister.“Milanov farklı müzayedelerde sunulan uluslararası kartpostal sitesini araştırırken bu hikayeye rastlar.

1907 yılında söz konusu öğretmenin imzasını taşıyan bir kart bulur. Bu kartın arkasında öğretmen 1903’ten 1915’e kadar 12 yılda dünyayı gezmeyi amaçladığını yazıyor. Fransız koleksiyoncularında bulunan bir başka kartpostalda ise, seyahatinin 1913 yılında sona ereceğini yazmış. Bu kartlar herhangi bir kişiye adresli olmayıp, onları bulunduğu farklı ülkelerde bırakmış. Gerçekten bu hikaye biraz kurgu gibi geliyor kulağa. Büyük ihtimal bu parasız, pulsuz dünyayı dolaşmaya kalkan ilk Bulgar’dır.

1907 tarihli kartpostal seyyar öğretmeni iki erkek eşliğinde görüntülüyor. Fotoğrafta uzun sakallı, uzun çizmeli, sağ elini bir değneğe dayamış, sol elinde kitap tutan ihtişamlı bir adam bize bakıyor. Fotoğrafın arkasında ise dünyayı gezme niyetlerini İngilizce, Almanca, Fransızca ve İtalyanca olarak yazmış.

“Benim seyehatimin tek amacı doğayı ve geçtiğim ülkelerde halkların yaşantısı ve geleneklerini incelemektir. Bu yolculuğa sadece dürüst insanların yardımına güvenerek, parasız çıktım. Benim resmim olan bu kart, ülkenize ziyaretimin anısı olacak. 1903. Benim seyahatim 1915 yılında sona erecek” diye yazıyor ve “H.J.M. Nikolov, Bulgaristan, Vidin’den öğretmen” olarak imza atıyor.

Bulgar gezginin macerası Amerika’nın “Washington Post” gazetesinin sayfalarında bile yer bulur. 1908 yılında bu ünlü gazete onun fotoğrafını içeren makale yayınlar. Anlaşılan öğretmen çok köklü eğitim almış bir kişi ve yabancı diller bilen biriymiş. Bu bilgileri nerede kazanmış, yabancı dilleri nerede öğrenmiş, dünyayı gezme hayallerini kim teşvik etmiş?

Şimdiye kadar bu sorular cevapsız kalıyor. Vidin arşivlerinde araştırmalarımız şimdilik sonuç vermedi. Kart ve resimlerin altına “Vidin’den öğretmen” sıfatıyla imza atarmış, oysa o zamanlar şehirde öğretmenler çok değilmiş. Araştırmalarımıza devam ederek, er veya geç bu esrarengiz adamın kimliğini bulmakta ısrarlıyız.

Roma döneminde eski antik kent Bononiya, ihtişamlı kalesiyle ve tarihi geçmişiyle önemli yere sahipmiş. Daha sonra buraya Vidin krallığı kurulur. Osmanlı döneminde ise Osman Pazvantoğlu döneminde Tuna boyunun etkili ve zengin tarihi ve kültüre sahip eğitim ocağına dönüşür Vidin. Tuna suları sayesinde ise Vidin dünya medeniyetleriyle doğrudan bağlantılı bir merkez olur. Belki de gezginin bu hayali tüm bu şartlarda ortaya çıkmıştır.

H.J.M.Nikolov Avrupa ve Afrika’da 3 yıl 9 ayda 62 bin km. kat etmiş. Dünya turunu kendi şehrinde mi tamamlıyor, yoksa hiç tanımadığı başka ülkeleri mi dolaşmış- bu da meçhul. Bir gün arşivler belki bu esrarengiz kişiyi ve olayları su yüzüne çıkarır. Şimdilik Vidin’li bir öğretmenin hayallerinin kanatları üzerinde dünyayı dolaştığı ve bilinmez ufukları keşfettiği gerçeği ortada.

Fotoğraflar: BTA ve @OldVidin

Çeviri: Sevda Dükkancı