Stoyo Kruşkin(soldan ikinci, oturan) ve orkestrası. Steelton, Pensylvania ABD, 1915.

Stoyo Kruşkin, Bulgaristan’ın kurtuluşu ardından ilk Bulgar muhafız alayi bandosunda yer alıyor. 1878'de, Bulgar Ordusunun tekrar kurulmasından kısa bir süre sonra, askeri bando oluşturmak için bir karar verildiği bilinmektedir. Hükümet, başı çeken 20 Çek müzisyenle bir sözleşme imzalar. Kruşkin, 25 Aralık 1882'de Sofya'ya çok yakın olan Bistritsa köyünde doğdu. Eğitimini başkentteki askeri okulda müzisyen olarak tamamladı. Gösterdiği müzikal başarı, kazandığı gerekli becerileri ve disiplini sayesinde okuldaki üflemeli çalgılar orkestrasına fagotçu olarak kabul edilir.

Daha sonra biraz para biriktirip eve dönmek fikriyle Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etti. Orada, 1915 yılında, Pirlepe, Selanik, Sofya doğumlu bizim vatandaşlarımızı davet ederek ilk Bulgar orkestrasını kurdu. Stoyo Kruşkin, Bulgarian Balkan Band ismini taşıyan grupta Bulgar marşları, halk şarkıları gibi müzik parçalarından oluşan repertuarını kullanır. Okyanusun ardında, girişimci ruhuna sahip Kruşkin, çeşitli başka işlerle de uğraşır. Bir süre önce gazeteci Ventsislav Jekov, Kruşkin’in nesillerden beri unutulan katkılarını hatırlatmak için hayatını araştırmaya karar verir. “Hakkında bildiklerimiz çok fazla değil, ama sonuçta üzerinden yıllar geçti” diyor Ventsislav Jekov. “Kendisi 1957’de ABD’de vefat etti. Hayatının en ilginç gerçeklerinden biri, “Titanic” gemisi kazasında kurtulanlar arasında yer almasıdır. Aslında gemiye hiç binmez. Bilet almıştır ama tren geç kalır ve gemiyi kaçırır. Uğradığı hayal kırıklığıyla, Bulgaristan'a geri döner. Elbette, sonrasında çok mutlu olur. Balkan Savaşı'ndan sonra ABD'ye gitmeyi başarır ve Pennsylvania'daki ilk Bulgar orkestrasını kurar. Aynı zamanda orkestranın maestroluğunu da yapar. Ardından, ortağı Hristo Serafimov orkestrayı devralır. Stoyo Kruşkin ikinci bir orkestra kurmaya çalışır, ancak aynı derece başarılı olamaz. Bunlar en çok ilgi çeken şeyler. Neyse ki gösterebileceğimiz eşyaları korumuştuk - yaldızlı bir cep saati, kişisel eşyaları, kişisel defteri, salonları not ettiği günlük, aldığı borçlar v.s.

"Üflemeli çalgılar bandosu ilk dinlediği zaman henüz çocuktur. Erken yaşta Sofya'da daha küçük çocuklara bakması için ailesi tarafından işe gönderilir. Bu süre zarfında Sofya sokaklarında dolaşan askeri bandoları dinler. Çoğu zaman peşlerinden gider, onları taklit eder. Bu alışkanlığına ABD'de bile devam eder. Fotoğraflarda orkestrasının üniformalı olduğunu görüyoruz. Ve anavatanından uzak olmasına rağmen ilişkisini koparmadığını da.”

Ventsislav Jekov, Bulgarian Balkan Band repertuarı hakkında bilgi bulmayı başardı. Başlangıçta orkestra sadece Bulgar müziği yapar, daha sonra Amerikan eserleri de dahil eder. Müzisyenler, çeşitli ABD şehirlerinde çeşitli kutlamalara davet edilir.

Girişimci Bulgar, Kaliforniya'da çoğunlukla Bulgar ulusal yemekleri sunan Bulgar restoranı açar. Kendisi restoranda şef olarak görev alır. Bir Bulgar olarak kimliğini korumaya çalışır ve büyük ölçüde başarılı olur.

Ekim ve Kasım aylarında, Sofya Müzesi'nde Stoyo Kruşkin'in yaşamına ve çalışmasına adanmış bir sergi düzenlenmiştir. Sergide, fotoğraflar, ailenin sakladığı belgeler ve Amerika Birleşik Devletleri'nden arşivler yer aldı.

Kruşkin’in hikayesi yakında kitap olarak çıkacak . Sergilenenler Sofya Müzesi'ne bağışlandı. Bistritsa Belediye Başkanı ise Stoyo Kruşkin’in hayatı ve Bulgarian Balkan Band hakkında bir film yapma fikri öne sürdü.

Fotoğraflar: Albena Bezovska ve stoioivanov.blogspot.com