Şarap, eski çağlardan itibaren Bulgarların kültür ve yaşamının bir parçasıdır. Hükümdarın ve çevresindekilerin masasında mevcudiyetini koruyan şarap içimi, ilahi olanla bağlantı kurabilecekleri bir ritüel olarak görülüyordu. Hıristiyanlığın dünyaya yayılmasından ve ülkemizde kabul edilmesinden sonra şarap, İsa Mesih'in kanıyla ilgili ritüel sembolizmini hala korumaktadır. Zamanla, farklı şaraplık üzüm çeşitlerini yetiştirmeye başlayan sıradan insanın evine de girer. Bulgaristan'daki en yaygın ve tanınmış üzüm türleri arasında gımza ve mavrud yer alır. İsimlerini efsanelerden alan bu iki üzüm türü, duyan herkesi etkilemektedir. İşte Hristo Toşkov’un sözleriyle bu efsanelerden biri:

“İkinci Bulgar Krallığı döneminde yaşayan bir aristokratın iki kız çocuğu doğar - Gımza ve Mavruda. Bunlar son derece güzel ve geleneksel eski Bulgar isimleri. Şarap üreticileri, yeni doğmuş çocukların isimlerini iki üzüm çeşidine vermeye karar verir. Daha yakın zamanlarda, 20. yüzyılın ortalarında, gımza ve mavrud üzüm türleri doğdukları Vidin bölgesinden, Asenovgrad bölgesine taşınır. Son zamanlarda Vidin bölgesinde yine üzüm bağları dikilmeye başladı,” diye anlatıyor somelye Hristo Toşkov.

Başka bir efsane, fakir bir kadının küçük oğlunu bağlardan üzüm suyuyla nasıl beslediğini anlatır. Bir süre sonra çocuk büyür ve son derece güçlü olur. Gücü, özellikle de ilk Bulgar başkenti Pliska'nın kale kapılarını korumak için Han Krum'un koyduğu aslanı yenmeyi başardıktan sonra herkes tarafından kabul görür. Bundan sonra, çocuğu o kadar güçlü yapan üzüm çeşidine onun adı verilir, yani Mavrud.

Bugün Mavrud ve Gımza, yoğunluğu ve aromasıyla kışın geleneksel et yemekleri ile kombine edilerek özellikle en çok tercih edilen Bulgar şarapları arasındadır. Yine de, satın aldığınız şişeyi sevip sevmeyeceğinizden emin olmak için, bir somelyeye danışmak en iyisidir.

“Somelye, şarap hakkında tavsiyede bulunan kişi anlamına geliyor, üretimi hakkında fikir veren teknoloji uzmanı değil,” diyor Hristo Toşkov. “İsim Ortaçağ döneminden geliyor. Bu şekilde, çeşitli han ve meyhanelerde kendi üzüm bağlarından şarap sunmaları için katırlarıyla şehirden şehre seyahat eden insanlara bu isim veriliyordu. Somelyenin en doğru çevirisi "katırlı adam" dır. İyi eğitimli somelyenin rolü, yemeğin yanında en iyi şarabı sunmaktır.”

Somelyeler topluluğuna kabul edilebilmek için şarapla ilgili fikir sahibi olmak zorundasınız. Bu fikri elde etmek kolay değildir, sabır ve şarabın kudretindeki ayrıntıları algılamak gereklidir. Etiketin arkasındaki hikayeyi anlatabilen gerçekten iyi bir somelyedir. Böylece bir kadeh şarap içmek sıradan bir deneyim değil, antik çağda olduğu gibi bir ritüel olacaktır.

Şarabı hediye olarak seçerken, bu da ritüelin bir parçası olmalı. Çoğu zaman, bir mesaj veren, daha sofistike ve ilginç bir hediye sunmayı gerektirir. Şarap bu vesile için çok uygun. İster özel bir kutuda olsun, ister elle dekore edilmiş kaplarla dolu boyalı bir şişe, sizin kişisel tercihinize bağlı. Arkadaşınız ya da akrabanız yurt dışında yaşıyor ve Bulgar geleneklerini sevip sayıyorsa, ona folklorumuza ait süslemeleri olan bir şişe hediye etmek iyi fikir olabilir.

Sanatçı Vesela Vılçinova, “Bulgar nakışını ve onun içinde taşıdığı tüm bilgiyi sembolizm ve şekillerle daha ilginç bir şekilde sunmak önemli,” diyor. Evimizde farklı biçimlerde sunulan, bize kim olduğumuzu, nereden geldiğimizi ve geleneklerimizin unutulmaması gerektiğini hatırlatır. Bir ifade aracı olarak folklordeki, renklerin ve kombinasyonların modern yorumu bir şarap şişesine aktarılabilir.”

Fotoğraflar: “Ey+bezkray” Şarap ve Sanat Galerisi ve arşiv

Çeviri: Ayser Ali