Dobri Voynikov müze evi Şumen’in merkezinde bulunuyor. Şumen Uyanış döneminde birçok ünlü Bulgar aydınını yetiştirmiş ve ülkemizin manevi, siyasi ve ekonomik merkezlerinden biri olmuştur. 1830 yılında Venedik’te yayınlanan Hacı Minas Pıjişkyan’ın “Polonya ve başka yerlerde yolculuk” isimli seyahatnamesinde yer alan bir mektup Şumen’in tarihi ile ilgili ilginç bir detayı ortaya çıkarıyor. Bu eserinde Ermeni seyyah Hacı Minas Aziz Kiril ve Aziz Metodiy kardeşlere adanmış bir müzik-tiyatro gösterisini anlatıyor. “Akşam gösterisi” (Veçerno zrelişte) Şumen’deki tiyatro salonunda üç adam tarafından sahnelenmiştir ve yazara göre geleneksel bir şey olarak anlatılıyor. Bu ülkemizde halk tarafından böyle bir kutlamadan bahseden korunmuş ilk belgedir. İlk okuma evlerinden biri de 1856 yılında yine Şumen’de kurulmuştur. Bulgaristan’ın ilk tiyatro gösterisi, ilk şehir orkestrası da Şumen’de kurulmuştur. Şumen’in tarihinde daha “birçok kültür ilkleri” var ve hepsinde de Dobri Voynikov’un adı geçiyor.

Müze evinde Dobri Voynikov’un çok yönlü hayatına tanıklık eden belgeler, el yazmaları, ona ait eşyalar, tiyatro kostümleri korunuyor. Müzede küratör olarak çalışan ve Dobri Voynikov’un hayranı ve hayatı üzerine araştırmalar yapan Krasimira Çalıkova anlatıyor: “Öncelikle Dobri Voynikov bir aydındır. İlk tarih ve gramer kitaplarından bazılarını yazmıştır.

Dobri Voynikov ozaman yaygın olan eğitim metotlarını beğenmiyor, öğrencilerin ilgisini çekecek farklı şekilde ders anlatımı yapıyor ve çocuklara dersi sevdiriyor. Daha öğrencilik zamanında Dobri Voynikov’un müzik yeteneği var. Dobri Voynikov’un ilk tiyatro gösterisinde yer alan oyuncular arasında olduğu da biliniyor. Voynikov orkestra şefi Mihal Şafran’ın 1850 yılında Şumen’de kurduğu ilk Avrupa tipi orkestrada yer almıştır. Şafran, şehirden ayrılırken koro şefliği görevini Dobri Voynikov’a devrediyor.

Sonraları Şumenli aydın ufkunu genişletiyor. Ulusal bilincin uyanması için birer araç olarak tiyatroyu ve müziği keşfediyor. İlk ulusal tiyatro birliğini kuruyor, ilk Bulgar kadın oyuncularını sahneye davet ediyor. Aslında Voynikov sanat, kültür ve pedagoji sayesinde bizim kurtuluşumuz için çalışıyor. Silahsız, kan dökmeden o birçok kişiyi cahillikten çıkarıp onlara kendi ulusal kimliklerini görmelerini sağlıyor.”

Dobri Voynikov’un eşi de Bulgaristan’da sahneye çıkan ilk kadın oyuncu. Voynikov’un en çok oynanan ve günümüzde de oynanmaya devam eden piyesi “Krivorazbranata tsivilizatsiya”.

Krasimira Çalıkova anlatıyor: “Dobri Voynikov çok mütevazi biri. Eserlerini öğrenci çalışması olarak görüyor. Günümüzün bilim adamları eserlerde kolaylıkla eskik yön bulabiliyorlar. Ancak Dobri Voynikov’un eserlerinin değeri yaptığı “kültür devriminde” aranmalıdır. Okulda çok sesli şarkı okumayı başlatan da odur, ilk çok sesli okul korosunu da o kurmuştur. Bana göre o bütün zamanların öğretmenidir. Bugün de bizlere iyi insan, iyi komşu, mütevazi olmayı, vatanımızı sevmeyi öğretiyor” diyor Krasimira Çalıkova.

Fotoğraflar:museum-shumen.eu

Çeviri: Özlem Tefikova