Dari’nin halıları capcanlı, ruhunda sevgiyle yoğurulan güçlü, yoğun renklerle parlıyor. Bundan 10 yıl önce Dari ve dokuma tezgahı ilk bakışta birbirini buluyor. O gün bugün beraberlikleri sürüyor ve dokuma tezgahın sesi hiç kesilmiyor.

“Çergite na Dari” (Dari’nin halıları) isimli atölyeye adım atar atmaz, insan kendini renkli ve capcanlı bir yerde buluveriyor. Varna El Sanatları Sokağı’ndan Darina Rahneva her gün kendi görülmez dünyasında şekil ve renkleri dokuyarak hayalini gerçekleştiriyor, onu mutlu etmek, şaşırtmak ve ilham kaynağı olmak amacıyla.

Dari, çocukken ninesini renkli halıları dokurken seyrederek ilk defa dokuma tezgahına ilgi duymuş. Büyünce ise, dokumacılık zanaatının inceliklerini öğretecek usta kadını bulmak için köy köy gezmiş. Asıl öğretmen ise onu doğup büyüdüğü şehirde bekliyor. 2 Ağustos 2008 tarihinde “Bulgarika” Sanatlar ve Zanaatler Panayırı’nda kader ona gülüyor ve bir usta dokumacı Darina’yı dokuma tezgahına davet ediyor. Usta dokumacı “Vesko Fesçiyev’in talimaatları üzerine yarım saat sonra mekiği sağ sola uçuruyordum ve dokuma tezgahı ile bir oldum.” diye hatırlıyor.

Temel dokuma teknikleri hiç de o kadar zor değil. Bundan dolayı, 50 yıl önce her Bulgar evinde dokuma tezgahı varmış ve kadınlar dokumayı biliyormuş. –diye anlatıyor Darina Rahneva. Fakat ben kendim bu zanaatın inceliklerini ömür boyu öğreneceğimi düşünüyorum, çünkü asıl meydan okumak buradadır ve en önemlisi bana mutluluk veriyor.

Darina Rahneva, özel işine sırt çevirerek dokumacılığı meslek olarak edinmiş bulunuyor. Güzel eserleri yaratmakla birlikte zanaatı çocuklara ve meraklılara öğretiyor. Hiçbir zaman önceden resimlerini ve şemalarını çizmiyor, kendini o sürece teslim ediyor –“işte öyle oturuyorum ve dokumaya başlıyorum”diyor.

Bazen renkler, bazen ise dokumak istediğim bir figür kendiliğinden beni alıp götürüyor. Her zaman farklı oluyor, doğa veya sokakta rastladığım gülümseyen bir kişi bir halıyı dokumam için bana ilham kaynağı olabiliyor. Fakat, eski halı ve dokuma işlerine özgü süslemelere rağmen her zaman da kendi modellerime bel bağlıyorum. Ancak bu şekilleri kendi görüş açımdan geçiriyorum, çünkü dokumacılık zanaatının çağdaş görünümüne inanıyorum. Eski Bulgar halılarına gelince – tabii ki onlar eşsiz güzelliğe sahiptir, lakin benim halıların bugün günümüz evlerinde yerelere serilmesi için daha modern bir görünüme sahip olmalıdır.

Dari’nin her halısı, bir öncekinden farklıdır, her birinin kendi ismi var ve bir mesajı da beraberinde getiriyor – mesela bundaki iki su aygırı ve menekşe . Usta dokumacıya göre, menekşe alçakgönüllülüğü, dürüstlüğü ve inancı simgeliyor, su aygırı ise su üzerinde uçuyor. Yani, anı dolu dolu yaşayalım, ancak alçak gönüllü, dürüst olmayı bilelim ve iyiliğe inanalım. Dari, mesajlarını halıya dokuyarak aslında eski zamanların geleneklerini devam ettiriyor, ki o zaman da şekiller belirli bilgiyi içeriyordu. Örneğin, kız sevdiği birini bulduğu zaman oturup dokuma tezgahın önüne anne babasına haber verecek şekli dokuyormuş.

Gelenek, hepimizin hatırlaması gereken birşeydir – diyor Dari ve devam ediyor –geleneklerin yok olmamasını umuyorum.Bundan dolayı, gittikçe daha fazla insanın dokumacılığa ilgi gösterdiğinden dolayı çok mutluyum ve büyük bir gururla benim doğduğum şehirde meslektaşlarım profesyonel olarak bu zanaatla uğraştıklarını söyleyebilirm.

Dokuma tezgahın önündeki Dari’nin yüzünde güller açıyor: Günlerim çok mutlu geçiyor, çünkü bana zevk veren işi yapıyorum.

Fotoğraflar: özel arşiv

Çeviri: Şevkiye Çakır